هاینریش بل و هر آنچه که باید از زندگی و آثارش بدانید

در این بخش از زندگینامه نویسندگان آشنا می شویم با نویسنده زیر :

هاینریش بل و هر آنچه که باید از زندگی و آثارش بدانید

تاریخ نویسندگی ، فراز و نشیب های فراوانی را پشت سر گذاشته است. در پس فراز و فرود این دشت عظیم ، نام هایی نهفته است که هر کدام برگی از هویت و شناسنامه ی نویسندگی در سر تا سر جهان را رقم زنده اند.مطالعه ی تاریخ زندگانی آنان و سیری در احوالات و آثار آنها ، نمایی هر چند کوتاه و گذرا ، اما عمیق و قابل تامل به ما هدیه می کند.در دل هر یک از کلمات آنان ، گنجینه ای از رازها و معانی نهفته  است و در پیاپی سطور پربار آنان ، رازهایی برای نویسندگان.قصد ما همگام شدن و سفر به زمانه و زندگی آنان است تا با ذهن و زبان آنان بیش از پیش آشنا شویم و از این همصحبتی ها خوشه ای چند پی توشه ی نویسندگی خود برداریم.در این برهه از زمان، دفتر زندگانی ” هاینریش بل ” ، نویسنده ی آلمانی و خالق اثر جاودان ” عقاید یک دلقک” را ورق میزنیم به امید آنکه برگی چند به یادگار نصیب دوستداران خود کند.

زندگی نامه

” هاینریش بل ” در 21 دسامبر 1917 در کلن متولد شد . بعد از فارغ التحصیل شدن از دبیرستان در 20 سالگی در کتابفروشی کار خود را شروع کرد . یک سال بعد هم زمان با شروع جنگ جهانی دوم به سربازی رفت و تا 1945 در جبهه های جنگ حضور داشت . با وجود مخالفت ها و نارضایتی خانواده اش در ابتدا با نازی ها و حزب ناسیونال سوسیالیسم همراه و همدل بود . نامه های او از جبهه ی جنگ به دوست دختر و همسر آینده اش این موضوع را به اثبات رساند . اما بعد از زخمی شدن در جبهه ی شرق دیدگاه وی تغییر کرد و از جنایت رژیم نازی و عمق فاجعه ی جنگ آگاه شد . او در در جریان جنگ چندین بار زخمی شد و آسیب دید ، فرار کرد و با جعل کردن برگه های عبور به غرب رفت . در غرب توسط آمریکایی ها دستگیر شد . بعد از آزادی از زندان های آمریکایی همراه با همسرش در کلن که در اثر جنگ بسیاری از آن تخریب و ویران شده بود ، مستقر شد . در 1942 با آن ماری سش ازدواج کرد ، در 1945 فرزند اول آنها کریستف به علت بیماری درگذشت . بعد از اتمام جنگ تحصیل در رشته ی زبان و ادبیات آلمانی را آغاز کرد . در همان زمان جهت امرار معاش و همچنین مخارج تحصیل نزد برادرش در مغازه نجاری به کار پرداخت . در 1950 در اداره آمار در سمت مسئول سرشماری آپارتمان ها و ساختمان ها مشغول شد . نخستین داستان های خود را در 1947 منتشر کرد ، در 1949 داستان قطار به موقع رسید باعث شهرت وی شد . برای داستان گوسفند سیاه اولین جایزه ادبی اش را در جایزه ادبی گروه 47 دریافت کرد . در 1956 به علت به چاپ رساندن کتاب یادداشت های روزانه راهی ایرلند شد . وی مسئولیت ریاست انجمن قلم آلمان را در 1971 پذیرفت و تا 1974 ریاست انجمن بین المللی قلم را بر عهده گرفت . به عنوان دومین آلمانی بعد از توماس مان در 1972 جایزه نوبل را دریافت کرد .وی در 1976 خروج خود و همسرش را از کلیسای کاتولیک اعلام نمود . هاینریش در 16 ژوئیه 1985 درگذشت .

آثار

• قطار به موقع رسید
• گوسفندان سیاه
• آدم، کجا بودی؟
• و حتی یک کلمه هم نگفت
• خانه‌ای بی‌سرپرست
• نان سال‌های جوانی
• یادداشت‌های روزانه
• بیلیارد در ساعت نه و نیم
• عقاید یک دلقک
• جدایی از گروه
• پایان مأموریت
• سیمای زنی در میان جمع
• آبروی از دست رفته کاترینا بلوم
• شبکه امنیتی
• زنان در چشم‌انداز رودخانه
• میراث
• فرشته سکوت کرد
• اتفاق
• ویمپو
• راهب

مروری بر آثار و اندیشه ها

هنگامی که صحبت از هاینریش بل آلمانی به میان می آید ، بی گمان ذهن آدمی به یک واژه میل می کند و آن انسانیت است. نویسنده ای که تمام نوشته هایش بی شک آموزه هایی است برای انسانیت و در سوگ انسانیت از دست رفته. او یکی از دغدغه مند ترین نویسندگان جهان در باب مسائل و اتفاقاتی است که به کل خارج از محدوده ی جغرافیا و زمان است. او انسان را می ستاید. اخلاق را پرستش می کند و بر مزار انسانیت از دست رفته زار می گرید.اگر سری به یکی از آثار هاینریش بل زده باشید در می یابید که خط به خط از نوشته های او سرشاز از مهر و لطافت و آسایش بشری است. او به هیچ چیز جز جهانی بی جنگ ، جهانی پر از درک و جهانی پر از عشق و مهربانی نمی اندیشیده است و در عین امیدواری سوگنامه هایی را به چاپ رسانیده است که در هر زمانی برای آدمیان این کره ی خاکی می تواند راهنمای راه انسانیت باشد. در ایران او را با عقاید یک دلقک می شناسند. کتابی که در عین پر فروش بودن ، یکی از پربحث ترین کتابهای بازار ایران است. از بدو روزهای انتشار آن در جای جای دنیا جریان فکری بل مورد تایید قرار گرفت. او به واسطه ی این کارنامه هنری پربار برنده ی جایزه نوبل شده است.

دیگر درون مایه ای که به موازات مسئله ی انسانیت در آثار هاینریش بل می توان مشاهده کرد ، مسئله ی جنگ است. او بیش از نیمی از آثارش را به وقایع جنگ جهانی دوم اختصاص داده است. قلم سحرآمیز هاینریش بل بعنوان یک نویسنده از هزاران ترکش سربازان به جان مخاطبان سنگین تر می نشیند. او بسیار واقع گرایانه جنگ را توصیف می کند و در قبال جنگ موضعی مخالف دارد. او جنگ را یکی از بیرحم ترین و پوچ ترین کارهای دنیا می داند. او جنگ ها را نه تنها بر سر منفعت نمی بیند.بلکه جنگ ها را حاصل یک پروسه ی انسان و انسانیت سوزی می داند.

اگر بخواهیم به یکی از آثار او رجوع کنیم و آن را مورد تحلیل و بررسی قرار بدهیم ، بهترین گزینه و آشنا ترین گزینه برای ما ، عقاید یک دلقک است. عقاید یک دلقک همانطور که گفتیم با درونمایه ی سوگ انسانی ، هم سر و همراه است. در واقع عقاید یک دلقک نه تنها به انسان ، بلکه به یک اجتماع غریب و ماتم زده نیز می پردازد. در واقع او در عقاید یک دلقک ، دلقک را نمادی از یک انسان مهربان و با قلبی از طلا می داند که از فرط ریای زمانه خود را پشت نقابی پنهان کرده است. در این اثر بل خواننده را با وجوه جدیدی از دورویی ها در جامعه مواجه می کند. او یکی دیگر از عوامل سقوط انسانیت را در این کتاب دو رویی می داند. دو رویی عامل مرگ اخلاق در یک جامعه است. مرگ انسانیت و اخلاق آن چیزی است که بل در باب روزگار امروزه ی ما آدم ها می گوید. در خلال نکات اصلی این کتاب بل اشاره ای به چند نکته ی فرعی دارد که هیچ کمی و کاستی نیز از مطالب اصلی کتاب ندارد. او به موردی اشاره می کند که کنون شاید مصداق بارز آن را بتوان در جوامع بسیار مشاهده کرد. مسئله ی قضاوت های شخصی ، یکی دیگر از آن موضوعاتی است که هر چند بل آن را تلویحا ، اما با هنرمندی فراوان به رشته ی تحریر در آورده است. بل معتقد است قضاوت های شخصی باعث می شود که سطح دو رویی ها نیز افزایش باید و به دنبال آن فساد و فحشا نیز زیادتر گردد.

بل سهم عظیمی نیز در بیداری ملی آلمان پس از جنگ جهانی دوم داشته است. او باعث شد که مردم با خواندن آثاارش به شناخت بهتری از جامعه ی خود رسیده و همچنین سعی در یک جنبش ملی برای تغییر اوضاع آلمان داشته باشند. در زیر بخش هایی از کتاب عقاید یک دلقک را خواهید خواند. خوانش این کتاب ارزشمند از بل را به شما توصیه می کنیم. این کتاب نیز توسط روزنامه گاردین در لیست صد کتاب برتری که باید قبل از مرگ بخوانید ، جای گرفته است.

““دست هایش زیر بغلم گرم شده بود و به همان نسبت که دست هایش گرم می‌شد، من خواب آلوده تر می‌شدم. به زودی دست های او بودند که مرا گرم می‌کردند و وقتی از من پرسید: که آیا او را دوست می‌دارم و زیبا می‌دانمش، گفتم: واضح است. ولی او عقیده داشت که چیزهای واضح را هم با میل می‌شنود. و من زیر لب خواب آلود گفتم، بله، بله، او را زیبا می‌دانم و عاشق او هستم.”.

”  گفتم: کار خیلی فوری دارم

گفت: کسی مرده؟

گفتم: نه، ولی چیزی شبیه به آن .

گفت: تصادف شدید اتومبیل؟

گفتم: نه، یک تصادف داخلی.

با صدایی کمی آرام تر گفت: آخ، خونریزی داخلی.

گفتم: نه، روحی، یک مسئله‌ی روحی است.

گویا این کلمه برایش نامفهوم بود، مدتی به طرزی سرد سکوت کرد.

گفتم: خدای من، آخر انسان از جسم و روح تشکیل شده است ” .

“مدت هاست که دیگر با کسی درباره‌ی پول و هنر حرف نمی‌زنم. هر وقت که این دو با هم برخورد می‌کنند، یک جای کار لنگ است. هنر را یا گران می‌خرند یا ارزان. در یک سیرک سیار انگلیسی دلقکی را دیدم که کارش بیست برابر و هنرش ده برابر من ارزش داشت و روزانه کمتر از ده مارک می‌گرفت: اسمش جیمز الیس بود و نزدیک پنجاه سال داشت و وقتی او را به شام دعوت کردم غذا عبارت بود از املت گوشت خوک، سالاد و شیرینی سیب حالش به‌هم خورد. او در عرض ده سال گذشته این مقدار غذا را در یک وعده نخورده بود. از وقتی جیمز را دیده ام دیگر درباره‌ی پول و هنر با کسی حرف نمی‌زنم.”

بخش هایی  از کتاب عقاید یک دلقک اثر هایرینش بل