نیکلای گوگول

در این بخش از زندگینامه نویسندگان آشنا می شویم با نیکلای گوگول (Nikolai Gogol) که در مقاله پیش رو برای شما کامل شرح داده می شود

تاریخ نویسندگی، فراز و نشیب‌های فراوانی را پشت سر گذاشته است. در پس فرازوفرود این دشت عظیم، نام‌هایی نهفته است که هرکدام برگی از هویت و شناسنامه‌ی نویسندگی در سرتاسر جهان را رقم زنده‌اند.

مطالعه‌ی تاریخ زندگانی آنان و سیری در احوالات و آثار آنها، نمایی هرچند کوتاه و گذرا، اما عمیق و قابل تأمل به ما هدیه می‌کند.

در دل هر یک از کلمات آنان، گنجینه‌ای از رازها و معانی نهفته است و در پیاپی سطور پربار آنان، رازهایی برای نویسندگان.

قصد ما همگام شدن و سفر به زمانه وزندگی آنان است تا با ذهن و زبان آنان بیش‌ازپیش آشنا شویم و از این هم‌صحبتی ها خوشه‌ای چند پی توشه‌ی نویسندگی خود برداریم.

در این برهه از زمان، دفتر زندگانی ” نیکلاس گوگول “، نویسنده‌ی روس و از بزرگان ادبیات را ورق می‌زنیم به امید آنکه برگی چند به یادگار نصیب دوستداران خود کند.

زندگی نامه نیکلای گوگول

” نیکلای واسیلیویچ گوگول ” نویسنده ، طنزپرداز و خالق سبک رئالیسم انتقادی در ادبیات روس در ۱ آوریل ۱۸۰۹ در روستایی واقع در اوکراین متولد شد.

او روزهای کودکی را در دهکده واسیلیفکا در املاک خانوادگیشان گذراند .او در ۱۸۱۸ برای مدرسه به شهرستان رفت و سپس در شهر نیژین در دبیرستان علوم عالی به تحصیل پرداخت .

پس از آنکه از دبیرستان فارغ التحصیل شد جهت امرار معاش و با امید داشتن شغل دولتی راهی پترزبورگ شد اما او فقط توانست یک کارمند عادی شود .

منظومه ی هانس کوشل گارتن را در ۱۸۲۹ منتشر کرد اما با استقبال خوبی رو به رو نشد و تمام کتاب های منتشر شده اش را خرید و سوزاند .

این اتفاق ناگوار باعث دلسردی او نسبت به ادبیات شد اما بعد از مدتی در انگیزه ای دوباره پیدا کرد و در سال های ۱۸۳۱_۱۸۳۲ داستان های منثور شب هایی در قصبه ی نزدیک دیانا را منتشر کرد ، این اثر باعث شد الکساندر پوشکینرا او را تحسین کند .

این داستان ها به صورت جریانی افسانه ای و قصه وار زندگی بی غم و اندوه و خوش مردم را به تصویر می کشید و این اثر نشان دهنده ی عشق بسیار گوگول به زادگاهش و مردم آنجاست ؛

در این اثر خبری از خنده های تلخ و توأم با اشک که در مجموعه بعدی داستان های او وجود دارد نیست .

در اثر میرگورود ( ۱۸۳۵ ) گوگول زندگی پیش پا افتاده و مبتذل مردم عادی را به تصویر کشید و برای اولین بار در ادبیات روس زندگی فاقد از معنویت بود و ریشه های اجتماعی نمایان می شد .

گوگول مجموعه داستان های پترزبورگی مانند داستان های دماغ ، پرتره ، کالسکه ، بلوار نفسکی ، یادداشت های یک دیوانه و شنل را در طی سالهای ۱۸۴۲_۱۸۳۵ نوشت ؛

در این آثار گوگول به عنوان روایتگری که عمق تضادهای اجتماعی را دیده و درک کرده ، می نویسد .

او در همان زمانی که مشغول نوشتن داستان های پترزبورگی بود ، در حال کار کردن روی نمایشنامه ی بازرس بود .

وی در جایی نوشت :” من در بازرس عزمم را جزم کردم تا تمام پلشتی های روسیه را در توده ای گرد آورم و یکباره همه شان را به تمسخر بگیرم .” در سال ۱۸۳۶ بازرس بر روی صفحه رفت .

گروهی از آن استقبال کرده و او را تحسین کردند و گروهی دیگر گوگول را متهم به هجونویسی و افترازدن به روسیه کردند و به او عنوان ” یاغی خطرناک ” را دادند .

این اتهامات و سرزنش ها و تحقیر ها اثر بدی روی نویسنده داشت و گوگول تصمیم خروج از کشور را گرفت ، جایی که بتواند کتاب نفوس مرده را که نوشتنش را به تازگی آغاز کرده بود به اتمام برساند .

زندگی آرام در رم و بودن در بین آثار هنری و موزه ها تأثیر بسیاری بر روحیه ی او گذاشت و در ۱۸۴۱ نفوس مرده را به پایان رساند و در روسیه منتشر کرد.

در این اثر گوگول تصویر غم انگیزی از بحران اقتصادی ، اجتماعی و معنوی نظام سرواژ و رعیت داری را نشان می دهد و در همان زمان که ماهیت درنده خوی گرایش های سرمایه داری در روسیه در حال پا گرفتن بود ، آنها را آشکار ساخت .

الکساندر هرتسن ( نویسنده و اندیشمند ) درباره ی این اثر گفته است :” این کتاب لرزه ای بر سراسر روسیه انداخت .

” اما باز هم اتهامات گذشته ادامه داشتند و این بدفهمی ها تأثیر بسیار عمیق و بدی بر روی روحیه نویسنده داشت و او از لحاظ فکری و عقیدتی متزلزل شد .

گوگول برای بیان نگرش حقیقی خود نسبت به زندگی هم هموطنان و آثارش کتاب قطعات برگزیده از نامه نگاری با دوستان را ۱۸۴۷ منتشر کرد که با واکنش های گوناگونی رو به رو شد .

ویساریون بلینسکی ( منتقد مشهور روس ) برای نامه ای که در ادبیات روسیه به نامه گوگول مشهور است به شدت او را محکوم کرد .

گوگول که فکر می کرد در راه خدمت به حقیقت پشتیبان های خود را از دست می دهد جهت رسیدن به آرامش و اتکای معنوی به مذهب پناه آورد .

او قصد داشت در بخش دوم نفوس مرده نوزایی روسیه و اشرافزادگان والا و دارای افکار مترقی را نمایش دهد اما این اتفاق رخ نداد .

وی در یک لحظه از سرخوردگی و دلسردی جلد دوم نفوس مرده را آتش زد و چند روز بعد در ۴ مارس ۱۸۵۲ درگذشت .

آثار نیکلای گوگول

• شب‌ها کنار دهکدهٔ دیکانکا
• میرگرود
• تاراس بولبا
• آرابسک
• بینی
• کالسکه
• شنل
• روح‌های مرده
• نمایشنامه بازرس
• نمایشنامه عروسی
• نمایشنامه قماربازان
• پرتره

مروری بر آثار و اندیشه ها نیکلای گوگول

نیکلاس گوگول را باید به جد نویسنده ی بی پروای نقد اجتماعی دانست. او نه تنها یک ادیب بزرگ و یک نویسنده ی شهیر بود ،بلکه بسیار بی پرو به نقد می پرداخت.

اگر سیری در آثار او داشته باشیم در می یابیم که او بر خلاف تفکرات کمونیستی روسیه ، بسیار سوسیالیسم را در خود نهادینه کرده بود و از آن سخن می گفت.

عمده آثار او در باب اختلاف طبقاتی است. او هیچگاه بر محوریت اشخاص ، به انتقاد نمی پردازد. او در آثار خود نیز بسیار هوشیارانه مسئله ی نقد اجتماعی را در قالب یک درمان از ریشه عنوان می کند.

او بارها به الحان مختلف گقته است که نسخه نویسی در باب اتفاقات اجتماعی تنها برای مدتی مسکن دردها خواهد شد و سپس از دل یک اتفاق دیگر دردی دو چندان بر تمامی دردهای بشری یک اجتماع وارد می شود.

این بود که او همیشه به دنبال درمان ریشه های فقر ، اختلاف طبقاتی و … بود.

در باب نثر او باید به خاطره ای از پوشکین کفایت کرد که او می گوید هنگامی که برای حروفچینی اثر نیکلاس گوگول سری به حروفچین ها زده بودم ،دیدم که حروف چین ها همه از خنده دل درد گرفته اند.

آنگاه بود که فهمیدم نثر نیکلاس گوگول برای اجتماع خود است. این امر بدان جهت رخ داد که او طنازی قهار بود.

این شیوه در نثر او ، باعث شده بود که شهرت فراوانی نیزز برای او فراهم شود. در واقع مردم در قالب طنز تمامی اتفاقات حاصله از رنج های اجتماعی در دل آثار او می خواندند و با راهکارهای طنز گونه ی او برای رهایی از مشکلات جامعه روبرو می شدند.

نیکلاس گوگول اما بر خلاف نوشته های منسجم و استوارش ، هیچگاه شخصیت استواری نداشت.

او در یک جزر و مد احساس به سر می برد و هیچگاه نتوانست آنچنان که دیگران صاف و شفاف از خود سخن می گویند ، از خود حرفی به میان آورد.

در واقع هر چه از او روایت می شود نشان از یک تناقض آشکار میان احوالات او است. بعضی نیز این تناقض را دلیل خلاقیت های او برای نوشتن می دانند.

اما هر آن چه باشد می توان بخشی از زندگی او را در کلام یکی از منتقدین و همچنین تحلیلگران آشنا به احوالات گوگول مطالعه کرد.آنچه در زیر می خوانید شرح این روایت است :

“شخصیت گوگول برای ما همچنان معمایی و پر از تناقضات است: در کنار نامه های به ظاهر فروتنانه و چاپلوسانه او به مادرش و دیگران‘ نامه های دیگری هست با لحنی آمرانه و پر از دستورات و تعلیمات که خطاب به بستگان و دوستانش نوشته شده است؛

در کنار اعتقاد افراطی او به مذهب و وحشتش گرفتار شدن به لغت ابدی‘ تاکیدهای بیش از اندازه او به مسائل پیش پا افتاده و سرخوشی و شادی دیوانه وار او به چشم می خورد؛ گاه به افراط روزه دار بود و گاه شکمبارگی می کرد؛

گاه سخت و مرتاضانه می نشست و کار می کرد و گاه بی هدف می چرخید و دائم در سفر و رفت و آمد بود؛

گاه خلاقیتش گل می کرد و پشت سرهم داستان و رمان و نمایشنامه می نوشت و گاه در بی حاصلی مطلق فرو می رفت ؛ از سویی بسیار جدی و متین و دقیق بود و از سویی دیگر دروغ های شاخ دار می گفت و برای همه دردسر می آفرید؛

از سویی فروتن بود و خود را به افراط خوار می کرد و از سوی دیگر غروری تحمل ناپذیر داشت و بسیار خودخواه بود؛ از سویی در خدمت همه بود و ابراز چاکری و بندگی می کرد و از سویی دیگر جز به خود فکر نمی کرد.”

برگرفته از کتاب ” عصر گوگول” از د. میرسکی ( شخصیت گوگول)