الفبای نویسندگی

ما در مقاله چگونه نویسندگی را شروع کنیم ؟ مبانی  شروع نویسندگی را یاد گرفتیم و حال می خواهیم با یکدیگر با الفبای نویسندگی آشنا شویم

الفبای نویسندگی

الفبای نویسندگی یقینا همه ی انسان های روی زمین از اینکه بتوانند پیام خود را به دیگران منتقل کنند ، لذت می برند و از سویی دیگر باید گفت انسانی که بتواند آنچه را که در درون خود دارد به خوبی هر چه تمام تر و با ذکر تمام جزییات شرح دهد و آن را منتقل کنید نیز ، یک انسان توانمند است.

پس در این جا دو مسئله مطرح شد ، نخست خودِ مفهوم پیام و دیگری پیام رسانی. در دنیای امروز ما ، اگر از یک دید کلی به قضیه ی پیام رسانی نگاه کنیم ، در می یابیم که ما در مجموع دو نوع پیام رسانی داریم که از سایر انواع آن که در قدیم الایام رایج بوده است ، پیشی گرفته است و در میان همه ی افراد جهان رواج دارد.

این دو روش شامل : ۱) گفتاری  ۲) نوشتاری می شود.

خب طبیعتا راه های دیگری نیز برای پیام رسانی از جمله روش استفاده از علائم و نشانه ها نیز وجود دارد ، اما دیگر آنچنان که باید و شاید همه گیر نیستند.

حال از این دو روش ما با دومین آن ، یعنی روش نوشتاری سر و کار داریم.طبیعتا برای آن که یک روش را در صورت صحیح آن استفاده کنیم ، نیاز داریم که به الفبای آن نیز مسلط شویم.

الفبای نویسندگی ، به سلسله دستورات و هنجارهایی گفته می شود که در عین گستردگی و انعطاف ، ما را در میان یک چهارچوب بسیار آزادانه قرار می دهد و نوشتن را چه از لحاظ ساختار آن و چه از لحاظ درک آن برای مخاطبین راحت و راحت تر می کند.

اگر بخواهیم کمی واضح تر به حوزه ی نویسندگی نگاه کنیم. در می یابیم که نویسندگی پیش از آنکه یک استعداد ذاتی باشد ، یک مهارت اکتسابی است و مهارت نیز بنا بر آنچه روشن است ، حاصل تمرین و ممارست در راستای پرورش یک قوه در درون آدمی است.

هر چند که استعداد یکی از فاکتورهای بسیار مهم و اساسی است ، ولیکن استعداد نیز در مراحل مختلف ، هم مسیر با مهارت ، نیاز به پرورش و رشد دارد.مرحله ی رشد و پرورش مهارت به زمینه سازی های مختلف در حوزه های نویسندگی می پردازد.

مهارت افزایی به شما می آموزد که چگونه بنویسید و چگونه نوشته ی خود را رشد دهید.در مقابل اما پرورش استعداد ، به شما می آموزد که چگونه علف های هرز را از سر مسیر راه خود بردارید و در مزرعه ی وجودتان ، بذرهای تازه ای بکارید و این بذرها هر کدام ثمرات فوق العاده ای داشته باشند.

نویسندگی نیز به مثابه هر امر دیگری در این جهان ، تابع قوانین و نظامی است که ما از آن بعنوان الفبای نویسندگی یاد می کنیم.در ذیل به چند مورد از حروف آغازین این الفبا خواهیم پرداخت ، تا که مسیر نویسندگی برای علاقمندان آن هموار تر گردد.

1. به اصول و قوانین زبان شناختی تسلط پیدا کنید

اولین حرف از حروف الفبای نویسندگی ، مربوط به قوانین و اصول زبان شناختی در نویسندگی است.ما به هر زبانی که بخواهیم بنویسیم ، پیش از نوشتن باید به تمامی ظرایف آن زبان آگاه باشیم.

ما باید بسیار در باب جمله بندی ها ، ساختار های دستوری و کاربرد صناعات در هر نوشته آگاهی کسب کنیم.یکی از اصولی که ما را به سمت یک نوشته ی خوب می برد ، یقینا آشنایی ما به همه ی جنبه های زبان است.

این جنبه های زبانی می تواند بسیار گوناگون باشد اما هر کدام از آن کلید یکی از درب های بسته ای است که ما در نویسندگی به آن بر خورد خواهیم کرد.

بعنوان مثال : اگر شما یک نویسنده ی رمان هستید.دانش لغوی شما به شما این امکان را می دهد که ظریف تر از رخداد یک واقعه آن را توصیف کنید. به نحوی که حتی شاهدان عینی آن واقعه نیز در حیرت این حجم از توصیفات شما که به استفاده ی کلمات مناسب فراهم کرده اید ، بمانند.

به منظور رشد این امر ، می تواند به کتاب های بسیاری در حوزه های مختلف دستور زبان ، تاریخ ادبیات و سیر تکاملی نویسندگی در زبان خود مراجعه کنید و از هر کدام از آنها به عنوان ابزاری برای بهتر نوشتن بهره بگیرید.

2. اصول اولیه ی نویسندگی را بیاموزید

اگر چه ما درباره ی الفبای نویسندگی با شما سخن می گوییم ، اما نیاز است که برای نوشتن هر مطلبی ، اعم از نامه ، مقاله ، رمان  و حتی یک خاطره نویسی ساده ، به عناصر نویسندگی که پیش نیاز نگارش هر نوع متنی است تسلط پیدا کنید.

این پیش نیازها برای هر قشر از نویسندگان متفاوت است اما بعنوان مثال اگر رمان می نویسید ، نیاز است که به مفاهیم اساسی حوزه ی نویسندگی ادبیات داستانی تسلط پیدا کنید. مفاهیمی نظیر درون مایه ، بن مایه ، تعیین سیر زمانی و مکانی روایت و .. ، همه از بایدهایی است که باید به آن توجه بسیار کنید.

دیگر مسئله ای که در الفبای نویسندگی و در حوزه ی اصول نویسندگی سهم مهمی دارد ، این است که نویسندگی بیش از آنچه به نظر برسد ، نیاز به خواندن مطالب دارد.شما به عنوان یک نویسنده ، در هر حوزه ای که فعالیت می کنید ، باید به سبک ها و آثار روز دنیا دسترسی داشته و آنان را ورق بزنید و از تمامی تکنیک های به کار برده شده و سبک مورد استفاده ی آنان در نویسندگی ، مطالب بسیار بیاموزید.

3. محتوا را بشناسید

در هر مرحله از نوشتن خویش باید به سیر تولید مضمون و محتوای خود ، آگاه باشیم.به نوعی در هر کجای مسیر نگارش یک متن باید از خود درباره ی چندین چیز سوال بپرسیم.

در باب اینکه آیا همچنان نوشته ی من به موضوعی که در آن قلم میزنم مرتبط است یا خیر؟

آیا کلیشه ننوشته ام؟ و … . اکثر نویسندگان امروزی ، خصوصا نویسندگانی که تازه شروع به کار کرده اند ، احساس می کنند ، نویسندگی سیر دنبال کردن یک رشته از نخ کاموا است. شما اگر یک رشته از نخ کاموا را بکشید ، در نهایت به انبوهی از نخ های بافته نشده خواهید رسید که هیچ طرحی نیز برای شما ندارند.

اما اگر پیوسته به آن بیاندیشید که چگونه هر کلمه و هر جمله را با دیگر موضوع ربط دهید ، آنگاه شما بطور بسیار موثری ، از نخ های این کاموا یک لباس گرم و امن فراهم کرده اید و این لباس به تن بسیاری از مردمان این جهان خواهد نشست و آن ها نیز از این احساسی که در وجودشان شکل گرفته احساس رضایت می کنند.

برای آنکه محتوا را بشناسید باید به چند نکته توجه کنید :

ساختار محتوایی را بشناسید: بطور خلاصه ساختار محتوایی ، رعایت ترتیب ارائه انتقال مطلب که است.

یعنی همان پیاده کردن مقدمه ،شرح و نتیجه اما به گونه ای که اصل “هماهنگی نسبت موضوع با محتوا ” بطور محسوس و ملموس قابل مشاهده و دریافت باشد.

رعایت این اصل به خواننده کمک میکند در کش و قوس روند معمول نوشته ، با نویسنده همراه باشد و احساس گمگشتگی و سر گشتگی نکند.این اصل کمک میکند تا خوانده با نویسنده مشترکا همدیگر را در طول مطالعه ی یک متن صمیمانه همراهی کنند.

به عبارتی دیگر ، در رعایت ساختار محتوایی ، نویسنده کدهای منظمی به خوانده در دنبال کردن موضوع یا موضوعات نوشته می دهد و این کدها همان آدرسهای رسیدن به اهداف نویسنده در کل متن و نوشته میباشد.

این ساختار محتوایی ارتباط مستقیمی با ارکان موضوعی یک نوشته هم دارد ، به گونه ای که چینش منظم و هدفمند هریک از موضوعات و ارکان یک نوشتار به غنای محتوایی و ارزش ذاتی یک متن هم اضافه میکند.پ

یوند هرچه بیشتر این ساختار به جذابیت ظاهری و باطنی یک نوشته اضافه می کند و با رعایت سایر اصول مطروحه در این نوشته باعث میشود که نویسنده یک اثر کم نظیررا خلق کند.

میان متن ، موضوع و محتوای کلی هماهنگی برقرار کنید : بین موضوع نوشته و محتوا همواره باید یک رابطه ی منظم و پیوند محکمی فراهم باشد.

به گونه ای که خواننده ی متن در طول مطالعه ی متن این رشته هماهنگی را دنبال کرده و از مقدمه به موضوع برسد.رعایت هماهنگی موضوع با محتوا در توضیحی دیگر میتواند اینگونه بیان شود که نویسنده با وجود بهره گیری از امثال و شواهد و یا با داخل کردن گزینه های مکمل در سیر محتوایی نوشته ، از به حاشیه بردن اصل موضوع خودداری کند.

هرچقدر پیوند این موضوع و محتوا بیشتر باشد خواننده لذت بیشتری از مطالعه متن نصیبش میشود.این لذت روحی و روانی به مثابه نوشیدن یک لیوان شربت خنک یا یک غذای خوب باشد،چرا وچگونه؟!

چون یک متن موفق ذائقه روحی او را به چالش میکشد و برقراری اصل پیوند به موضوع و محتوا مانند رعایت مواد و ترکیبات افزودنی یک محصول در کنار همان فنون و اصول زبانشناختی است.هرچقدر این توازن بیشتر باشد به همان اندازه متن موفق تر و لذت مطالعه هم بیشتر است.

با این دو نکته ، شما می توانید از لحاظ محتوایی متن خود را تنظیم کنید و یک متن قوی با رعایت اصول اساسی نویسندگی در اختیار داشته باشید.

4. روان و مختصر بنویسید

یکی دیگر از نکاتی که در الفبای نویسندگی مطرح است ، اصل روان نویسی است. هنگامی که شما قصد نوشتن یک متن را می کنید ، باید آگاه باشید که از به کار بردن پیچیدگی های زبانی و یا درهم نویسی بشدت پرهیز کنید.

در واقع شما باید با استفاده از تمامی لغاتی که دارید ، و اصول زبانشناختی که پیش تر آموخته اید ، راهی را پیدا کنید که مخاطب را در برکه ای از کلمات به دریای معانی نوشته ی خود برسانید.

مخاطب نباید حس کند که متن دارای پیچیدگی هایی است که او توانایی خواندن آن را ندارد.بعضی مخاطبین ما هیچگاه به گره گشایی از متن دست نمیزنند و اولین باری که متن با یک پیچش روبرو شود و یا از روانی مطلب کاسته شود، نوشته را کنار می گذارند.

مطلبی دیگر که باید بدان توجه داشته باشید ، پرهیز از زیاده گویی است.هنگامی که مخاطب یک متن را در دست می گیرد ، گفتگوی شما با او آغاز می شود.

شما باید به این گفتگو در هر زمان طراوت معنایی ببخشید ، یعنی در هر زمان مطلبی نو عرضه بکنید.

بدین منظور سعی کنید ، بسیار خود را نقد کنید و بی رحمانه مطالب خود را به چالش بکشید و یا با یک دوست درباره ی پاره ای از آن مطالب صحبت کنید و واکنش های او را نیز در نوشته ی تان لحاظ کنید.خلاصه کنیم ، اگر مدام بر سر یک موضوع ، کلیشه نگاری کنید و یا زیاده گویی کنید.

مخاطب در اولین فرصت از زیر بار این گفتگو شانه خالی می کند و شما را تنها می گذارد.

5. مخاطب شناسی

مخاطب شناسی دیگر مسئله ای است که باید بدان آشنا باشید. همانطور که در مقدمه اشاره کردیم ، اصل اساسی نوشتن پیام رسانی است. پیام شما ، می تواند بسیار مطالب گوناگونی را در بر گیرد اما یادمان باشد ، هر پیامی یک فرستنده و یک گیرنده نیاز دارد.

هنگامی که شما در نوشته هایتان پیام خود را ارسال می کنید ، باید درک درستی نیز از گیرنده داشته باشید.گیرنده یا مخاطب ، نخستین کسی است که شما باید در نوشته هایتان آن را لحاظ کنید.

شما باید بدانید که دقیقا برای چه قشری از مخاطبین با چه سح دانشی و چه برداشت ها و عقایدی قرار است متن بنویسید. در واقع شما ، حدود و محدوده ی مخاطبین خودتان را به همین شکل مشخص می کنید.

گاهی لازم است حتی برای رساندن یک مطلب ، بارها و بارها آن را ویرایش کنید و از جنبه های متفاوتی آن را بررسی کنید ، تا مفهوم خود را به مخاطبتان برسانید.

این هنر شماست که چگونه از دریچه ی ذهن مخاطب به اعماق اندیشه ی او سفر کنید و او را تحت تاثیر قرار دهید.

الفبای نویسندگی ، مجموعه ای راز گونه از تجربیات شخصی هر فرد در جهان نویسندگی است.هر انسانی که دست به نوشتن می زند ، مجموعه ای از حروف را در کنار هم چیده است و از آن بعنوان الفبای نویسندگی خود استفاده می کند و این خود یکی از دلایل تنوع نوشته ها و سبک ها است.

نکاتی که در بالا گفته شود ، هر یک چه به صورت سرفصل وار و چه به صورت دقیق ، در کتابخانه ی ذهن هر نویسنده ای و در دفتر یادداشتش موجود است.

امید است با این نکات ، هر چه مصمم تر در مسیر نویسندگی قدم بگذارید و نوشته هایی خلق کنید که در نوع خود بی نظیر هستند.

سوالات متداول در خصوص الفبای نویسندگی

۱- الفبای نویسندگی چیست ؟

به اصول و قوانین زبان شناختی تسلط پیدا کنید – اصول اولیه ی نویسندگی را بیاموزید – محتوا را بشناسید

۲- مهمترین اصل بعداز شناخت الفبای نویسندگی چیست ؟

روان و مختصر بنویسید – مخاطب شناسی درست داشته باشید .