محیط کار سالم

ارزش روانشناسی یک محیط کار سالم

در مقاله قبلی به تفصیل در مورد استرس شغلی و ۱۰ راه مقابله با آن توضیح دادیم و حال می خواهیم در این مقاله در مورد  یک محیط کار سالم با شما صحبت کنیم

همه ما می‎دانیم که هر شکلی از کار، بر روی سلامت روانی و عاطفی ما تاثیر خوب یا بد می‎گذارد، از طرف دیگر به خصوص کیفیت و سلامت محیط کار در این قضیه مهم است.

یک تحقیق بسیار جالب نشان داده است که محیط کاری منفی می‎تواند منجر به بروز یکسری مشکلات برای سلامت روح و جسم از جمله افسردگی، اضطراب و سوء مصرف مواد شود.

یک محیط کاری مسموم هم‎چنین با خواب کم مرتبط است که خطر چاقی بیش از حد، دیابت و بیماری قلبی عروقی را افزایش می ‎دهد و با گذشت زمان با کاهش طول عمر همراه می‎شود.

نیازی نیست به تاثیر اقتصادی اشاره کنیم که سازمان‎ها و شرکت‎ها به دنبال وضعیت ضعیف سلامت روان کارمندان خود با آن روبرو می‎شوند.

طبق اعلام سازمان جهانی سلامت (WHO) 5 دلیل از ۱۰ دلیل عدم ناتوانی در سراسر جهان مربوط به سلامت روان می‎شود و به دنبال از بین رفتن بهره ‎وری افراد هزینه‎ ای که اقتصاد دنیا متحمل می‎ شود سالیانه تقریبا برابر با ۱ تریلیون دلار است.

این سازمان می‎گوید: “محیط‎های کاری که باعث بهبود سلامت روان می‎شوند و از افراد مبتلا به اختلالات روحی حمایت می‎کنند به احتمال زیاد با افزایش بهره‎ وری و کاهش غیبت کارکنان خود روبرو می‎شوند و در نتیجه از نظر اقتصادی به نفع آن‎ها است.

مشکلات سلامت روحی کارکنان و تاثیر آن بر روی بهره‎وری یک شرکت و هزینه‎‎های پزشکی / ناتوانی جزو مسائل مهمی است که بخش منابع انسانی با آن دست و پنجه نرم می‎کند.

سازمان‎‎های حمایت از کارمندان، اتحادیه‎ها و سیاست‎پردازان دولتی متوجه شده‎اند که هزینه ‎های اقتصادی و اجتماعی ناشی از مشکلات سلامت روان در محیط کاری را نمی ‎توان نادیده گرفت.

مشکلات سلامت روان

مشکلات سلامت روان در محیط کاری را به شیوه ‎های مختلف می‎توان نشان داد، از جمله:

• برقراری تماس و اعلام مریضی و نیامدن به کار
• عدم فعالیت در کارها/ منزوی شدن
• تغییرات شخصیتی
• مشکلاتی در بحث تمرکز و به یادآوری جزئیات
• مشکلاتی در بحث نظم دادن به افکار و وظایف
• دیگر مشکلات شناختی

مدل ویتامین

یک الگو برای اینکه بررسی کنیم چطور محیط اطراف مان بر روی سلامت ما تاثیر می‎گذارد مدل ویتامین سلامت روان است.

همان‎طور که اسم آن نشان می‎دهد، مدل ویتامین مبتنی بر شباهت روابط بین ویتامین‎ها و سلامت جسمی است.

براساس اعلام دو محقق به اسامی ماریا جاهودا و پیتر وار، حضور ویژگی‎ های خاص روانشناسی در محیط – یا به اصطلاح “ویتامین‎های محیط” – گرچه برای سلامت روانی مهم است ولی به دنبال بالا رفتن سطح آن‎ها اثرات متفاوتی خواهند داشت.

به عنوان مثال، ویتامین‎های A و D با آن‎که برای سلامت بدن ضروری هستند ولی مصرف زیاد آن‎ها برای سلامت فرد ضرر دارد.

اما سایر ویتامین ‎ها مانند C و E که آن‎ها نیز برای سلامت ضروری هستند را می‎توان بدون بروز اثرات مضر به مقدار زیاد مصرف کرد.

هدف ابتدایی شکل‎ گیری مدل ویتامین فراهم ‎سازی دید کامل ‎تر نسبت به این بوده است که ویژگی‎ های روانی هر محیطی به چه شکل برروی سلامت روح و روان تاثیر می‎گذارد.

از زمان شکل‎گیری‎اش این مدل در رابطه با احساس خوشحالی و ناراحتی در محیط‎هایی از جمله محیط کار، استفاده شده است.

این مدل ادعا می‎کند که سلامت کارمندان و سلامت یک شرکت به دنبال توجه به ۱۲ ویژگی یک محیط کار سالم، بهتر می‎شود، این ویژگی‎ ها به شرح زیر هستند:

• فرصت‎بخشی به کارمندان برای کنترل داشتن برروی کار، یعنی توجه به متغیرهایی که با عنوان حق رای، عدم اختیار لازم برای تصمیم‎گیری‎های مهم و سهیم بودن فرد در جنبه‎های مختلف سازمان، همراه می‎شوند
• فرصت‎‏دهی برای استفاده از مهارت و فراگیری
• اهداف شکل گرفته با منبع خارجی، از جمله تقاضاهای شغلی، کار بیش از حد زیاد یا کم، شناسایی وظیفه‎ای که باید انجام شود، تضاد در نقشی که فرد در سازمان دارد، پیش‎نیازهای احساسی لازم برای کار، تضاد محیط کار – خانه
• تغییر در محتوا و محل کار
• شفافیت محیط کاری، شفافیت در وظیفه کاری، ارائه نظر در مورد کار انجام شده و کمتر مبهم بودن آینده کاری
• حمایت اجتماعی، کمیت و کیفیت ارتباط‎های اجتماعی
• میزان بودجه و منابع موجود
• امنیت فیزیکی – شرایط کاری، میزان خطر در محیط کار و موضوعات مشابه
• موقعیت اجتماعی با ارزش با توجه به اهمیت وظیفه شغلی
• چشم‎انداز شغلی چه به شکل امنیت شغلی، یا فرصتی برای پیشرفت یا منصوب شدن به انجام کارهای دیگر
• تساوی حقوق به مانند عدالت هم در خود شرکت و هم در روابط آن شرکت با جامعه

محیط کار سالم

مرکز انجمن روانشناسی آمریکا (APA) به منظور تعالی سازمانی متعهد به افزایش عملکرد افراد، گروه‎ ها، سازمان‎ها و اجتماعات از طریق به کار بردن روانشناسی در خصوص طیف وسیعی از مشکلات محیط کاری شکل گرفته است.

طرح محیط کار سالم از نظر روانشناسی (PHWP) این سازمان یک ابتکار آموزشی برای عموم با هدف ایجاد تعامل با کارمندان، بالا بردن سطح آگاهی از ارزش روانشناسی کاربردی در محیط کار و ترویج طرح‎ ها و سیاست‎ هایی است که سلامت و عملکرد سازمانی را بهبود می‎بخشد.

مهم‎ترین بخش PHWA جوایز محیط کاری از نظر روانشناسی سالم APA و جوایز تعالی سازمانی آن است.

طبق اعلام APA، جوایز محیط کاری از نظر روانشناسی سالم به منظور “شناسایی سازمان‎ هایی در نظر گرفته‎ شده ‎اند که تلاش خود را معطوف بالا بردن سطح سلامت کارمندان و در همان حین افزایش عملکرد سازمان کرده‎ اند”.

علاوه بر این جوایز، هر سال یک سازمان جایزه تعالی سازمانی را دریافت می‎کند و کاربردهای موثر روانشناسی که در محیط کاری استفاده کرده ‎اند از جمله تدابیری که به منظور بالا بردن سلامت و عملکرد کارمندان صورت گرفته است، بیان می‎شود.

وجه اشتراک برندگان گذشته این بوده که همگی مجموعه جامعی از تدابیر را در محیط کار استفاده کرده ‎اند که در خدمت ماموریت سازمان و تعهد به سلامت روانی کارمندان بوده است.

آن‎ها هم‎چنین بسیاری از ویژگی‎ های مدل ویتامین را دارند از جمله

استقلال داخلی، شرکت در تصمیم‎گیری، استفاده از مهارت‎ های با ارزش، ارائه نظر در مورد کار کارمندان، مبهم نبودن آینده شغلی، حفظ حریم خصوصی مناسب، روابط خوب با سایرین، حمایت اجتماعی، پرستیژ شغلی و معنابخشی به کار.

در زیر مسائلی که به دنبال سلامت کارمندان و سازمان اصلاح شده است، به چشم می‎خورد:

• توجه به مشکل سلامت روان: گسترش طرح‎های همیاری کارمندان، اطلاع‎رسانی به کارکنان که از آن‎ها حمایت می‎ شود
• شرکت دادن کارکنان: قدرت‎ بخشی به کارمندان به واسطه شرکت دادن آن‎ها در تصمیم‎ گیری و اعطای استقلال شغلی بیشتر
• برنامه ‎ریزی سلامت: ارائه برنامه‎ ریزی‎های کاری انعطاف‎ پذیر به کارمندان و مزایای دیگر از جمله مشخص کردن محدوده ساعات کاری طبق موافقت کارمندان که می‎تواند به آن‎ها کمک کند نیازهای هم داخل و هم خارج از محیط کار خود را مدیریت کنند
• رشد و توسعه: فرصت‎  هایی برای ادامه تحصیل، بازپرداخت حق تحصیل و طرح توسعه رهبری
• برنامه‎‌های سلامت: برنامه ‎هایی که به کارمندان کمک می‎کند وضعیت سلامت روح و جسم خود را بهتر کنند و شیوه زندگی سالمی را توسعه بخشند، از جمله این برنامه‎ ها می‎توان به مدیریت استرس، کاهش وزن و طرح ترک سیگار اشاره کرد
• شناخت کارمندان: اعطای پاداش به کارمندان به شکل هم مالی و هم غیر مالی به واسطه عملکردی که داشته ‎اند در قالب امتیازها، افزایش حقوق، شراکت در سود، طرح‎های پاداش به کارمندان و بیان خالص و واقعی قدردانی

به دلیل مسائل ناخوشایندی که به همراه اختلالات روحی می‎ آید، کارفرمایان باید مطمئن شوند که افراد حس پشتیبانی را دریافت می‎کنند و منابع کافی برای انجام کار در اختیار آن‎ ها قرار می‎گیرد.

دکتر فیزیولوژیست Jacinta Jiménez امنیت روانی را به عنوان “یک شرایط آب و هوایی معرفی می‎ کند که افراد داخل آن احساس راحتی در بیان دارند و خودشان هستند و این شرایط به کارمندان اجازه می‎دهد احساس احترام و دخیل در مسائل شرکت داشته باشند.

” این قضیه به خصوص در مورد تیم‎های کاری صدق پیدا می‎کند. این دکتر در ادامه حرف‎های خود می‎گوید “اگر اعضای تیم به دفعات احساس کنند در گروهی قرار دارند که برای اعضای داخلی آن امن نیست، پذیرش ریسک، انگیزه، روحیه، خلاقیت و حتی نوآوری می‎تواند افت پیدا کند.”

  علاوه بر این، او می‎گوید “کارکنانی که در سازمان‎ های مبتنی بر توانایی افراد کار می‎ کنند، بیشتر در محیط کاری خود باقی می‎ مانند، بیشتر احساس عضوی از شرکت را دارند، نقش‎های خود را سریع‎تر می‎ آموزند و کار با کیفیت‎ تری ارائه می‎دهند.”

Julie Zadow مدیر بخش بازاریابی شرکت TalentFirst دو دهه را در فضای مدیریت سرمایه انسانی گذارنده و با شرکت‎ های مختلف برای ایجاد محیط‎ های کاری پشتیبان و کارآمد همکاری کرده است تا بهترین عملکرد کارمندانشان را به همراه آورد.

در سراسر حرفه کاری، او ماموریت خود را صرف ایجاد انگیزش و تحرک در سازمان ‎ها و رهبران در تمامی نقاط دنیا کرده است تا یک محیط کاری انسانی ‎تر به وجود آید.

او می‎گوید:

“شرکت تحقیقاتی Gallup تخمین می‎زند بیش از نیمی از نیروی کار فعال نیستند، بنابراین سازمان‎ها به اهداف خود برای دستیابی به پتانسیل واقعی افراد نمی‎رسند.

بنابراین این سوال باقی می‎ ماند که سازمان‎ ها چطور می‎ توانند کارکنان خود را به بهترین شکل به کار گیرند؟

جواب واقعا ساده است. زمانی که افراد بیشتر در سر کار خود احساس ارزش کنند، زمانی که رهبران سخت در تلاش باشند توجه افراد را به انجام کاری صحیح جلب کنند و از آن‎ها قدردان شوند و نظر خود را نسبت به کار آن‎ها اعلام کنند، کارمندان نیز احساس بهتری خواهند داشت.

آن‎ها بیشتر در خود احساس تعهد می‎کنند، در سر کار احساس شادی بیشتری دارند و بیشتر خود را درگیر کار می‎کنند.

و زمانی که سطح رضایت از محیط کار بالا می‎رود، فکر می‎کنید چه رخ می‎دهد؟

بهره ‎وری و بازدهی در کنار آن افزایش پیدا می‎کند.

بهترین نکته این ماجرا این است که چنین دستاوردی کمترین هزینه را دارد یعنی: یک روش و رفتار منعطف.

مساعدات کاری

لایحه شهروندان آمریکایی مبتلا به نانواتی (ADA) یک قانون “فرصت‎های برابر” برای افراد مبتلا به ناتوانی است که آن‎ ها را در برابر ناتوانی روحی و جسمی محافظت می‎کند و این لایحه از ناتوانی به عنوان از کارافتادگی روحی یا بدنی نام می‎برد که بعدا باعث ایجاد محدودیت در انجام یک یا بیشتر از یکی از فعالیت‎ های زندگی می‎شود.

این قانون اشخاصی را در بر می‎گیرد که پیشینه چنین ناتوانی را دارند، یا افرادی که به نظر سایرین مبتلا به چنین ناتوانی ‎اند.

بعضی از مساعدات معقولی که این دسته از کارمندان می‎توانند درخواست کنند شامل این موارد می‎شود:

وقفه‎ هایی در برنامه کاری (برای وقت پزشک و استراحت برای درمان)، تغییرات در نحوه نظارت بر کار آن‎ها، از بین بردن یک عمل غیرضروری برای کار که فرد به علت ناتوانی نمی‎تواند آن را انجام دهد، فراهم ‎سازی یک فضای کاری ساکت یا دستگاه‎ هایی که باعث ایجاد محیط ساکتی برای کار شوند و اجازه دادن به فرد برای کار در خانه.

علاوه بر این، اگر کارمندی شغلی را در گذشته با موفقیت انجام داده است و به علت ناتوانی جدیدی که پیدا کرده دیگر قادر به انجام آن نیست، براساس این لایحه اگر فرصت شغلی خالی وجود دارد که فرد قادر است آن را انجام دهد، در اختیار او قرار می‎گیرد.

جمع‎ بندی

کیفیت محیط کاری در هر حوزه شغلی، تاثیر بارزی بر روی سلامت بدن، روان و عواطف ما دارد.

همانند با هر شرایط مضر دیگر، بهترین کار جلوگیری است.

برای مدیران شرکت‎ها و سازمان‎ ها، توجه به ایجاد محیط‎ هایی که از نظر روانشناسی سالم هستند نه تنها برای سلامت آن شرکت بلکه مهم‎ تر از آن، برای کارمندان و کارفرمایانش ضروری است .

سوالات متداول

۱- مشکلات سلامت روان را به چه روش های م توتن نشان داد ؟

• برقراری تماس و اعلام مریضی و نیامدن به کار
• عدم فعالیت در کارها/ منزوی شدن
• تغییرات شخصیتی
• مشکلاتی در بحث تمرکز و به یادآوری جزئیات
• مشکلاتی در بحث نظم دادن به افکار و وظایف
• دیگر مشکلات شناختی

۲- محیط کار سالم چه نشانه های دارد ؟

موارد زیادی تاثیر گذار است که از این بین می توان به این موارد اشاره کرد

• توجه به مشکل سلامت روان
• شرکت دادن کارکنان
• برنامه‎ریزی سلامت
• رشد و توسعه
• برنامه‎‌های سلامت
• شناخت کارمندان