برتولت برشت

اویگن برتولت فردریش برشت ، مشهور به برتولت برشت ، یکی از نامدار ترین شاعران ، نمایشنامه نویسان و کارگردانان جهان است که به تاریخ ۱۰ فوریه ۱۸۹۸ در آوگسبورگ آلمان متولد شده است .

نام او ، هنوز هنوزه پس از بیش از یک قرن همچنان صدر دفتر مکتب ادبی سوسیالیسم و کمونیسم است و همچنین بعنوان یکی از بزرگترین کارگردانان صاحب سبک دنیا در تئاتر شناخته می شود برشت در خاندانی شناخته شده و مرفه درشهر آوگسبورگ درجنوب آلمان به دنیا آمد .

پس از گذراندن تحصیلات دبیرستانی درآگسبورگ، به مونیخ رفت و در رشته پزشکی به تحصیل مشغول شد که به سبب رخداد جنگ جهانی اول ناتمام ماند .

زندگینامه برتولت برشت

برتولت برشت در حین جنگ تحت عنوان پرستار در بیمارستان های ارتش خدمت کرد و از مشاهده اوضاع غم انگیز و محیط خفقان آور بیمارستانی صحرایی تجربه تلخی بدست آوردو هر گونه احساس ناسیونالیستی را نادر و دروغین خواند وصاحب روحی پرخاشگر شد. در ۱۹۱۹هنگام بازگشت به وطن در انقلاب دموکراتیک شرکت کرد که آن نیزدچارشکست شد .

شک این نهضت و پریشانی محیط بعد ازجنگ به برشت خشونت کلام و نیش خند ولو تند و زننده ای بخشید که در اولین اشعارش آشکار شد. در این مدت به سرودن شعر پرداخت وشعر های خود را همراه با نواختن گیتار می خواند. این اشعار بعد ها در اولین دیوان تغزلی برشت با عنوان کتاب دعای خانگی آماده شد، شامل پنجاه موعظه که در ۱۹۲۷ منتشر شد و به سبب بی پروائی رسوائی بزرگی ایجاد کرد.

بعد از آن برشت به نمایشنامه نویسی مشغول شد که آنها نیزحاصل روح اضطراب آمیز و سرشار از انکار وعصیان او بود. در بیست  سالگی نمایشنامه معروف خود بعل را نوشت . بعل خدای اساطیری شرقی بود و مظهر قساوت که بعضی از صفات نویسنده را مانند بی اعتنائی به قرارداد های کهنه اخلاقی و اجتماعی آشکارمی کرد  . دومین نمایشنامه برشت آوای طبل ها در شب در ۱۹۱۹ نوشته شد .

این نمایش سرگذشت غم انگیز سربازی که از جنگ بازگشته که پی می برد که همسرش از مرد دیگری باردار است را برای مخاطب بیان می کند. برشت در این نمایشنامه پرده نقاشی وسیعی از محیط بعد از جنگ آلمان و روحیه سربازان از جنگ برگشته، پیش چشم می گسترد .

آوای طبلها در شب در ۱۹۲۲ در مونیخ روی صحنه رفت و به دریافت جایزه کلایست نائل شد نمایشنامه در جنگل شهرها در ۱۹۲۳ در مونیخ اجراشد . موضوع آن تلاش دو انسان است برای نزدیک شدن به یکدیگر، تلاشی چون پیکاری سخت که خاصل آن نابودی دو طرف است .

برتولت برشت در ۱۹۲۴ در برلین ساکن شدو در همه زمینه های هنری مانند تئاتر، اپرا، شعر، داستان کوتاه مقامه و نقد هنری به فعالیت پرداخت و در تئاتر آلمان به عنوان مشاور ادبی مشغول شد. با فلسفه مارکس آشنا شد و درباره تئاتر سیاسی تجربه هائی بدست آورد و با موسیقی دانانی چون کورت وایل همکاری خود را آغاز کرد. نمایشنامه آدم آدم است را در ۱۹۲۶ بر صحنه آورد که در آن اولین بار موضوع تغییر و تحول بشر را مطرح کرده بود، تحول شخصیت آدمی بود. برشت معتقد است که همه چیز در جهان دگرگون می شود و هیچ شخصیتی ثابت نمی ماند .

آدم آدم است نخستین نمایشنامه ای است که برشت به وسیله آن مستقیما با تماشاگر ارتباط برقرار می کند . برش در این نمایشنامه از حکومتهای امپراتوری و جامعه سرمایه داری هجو تندی ساخته است. در ۱۹۲۶ اپرای سه پولی در برلین به نمایش درآمد که وایل آهنگ آن را ساخته بود .

نمایشنامه که اقتباسی بود از «اپرای گدا» اثر جان کی که پیروزی بزرگی در آلمان و خارج از آن بدست آورد و موجب شهرت جهانی برشت شد. قهرمان نمایشنامه فردی است به نام مکی مسر که برای توفیق در هر کار، اگر چه کارهای ناشایست باشد، هشیاری و تیز بینی را شرط اصلی می داند. پس با بزرگان می نشیند، بزرگی می آموزد و خود را از هر جهت آماده می سازد،  آنگاه با موقع شناسی و زیرکی به دزدی و جنایت دست می زند، بی آنکه هرگز در حین عمل دیده شود، در اخر نیز که گرفتار می شود و محکوم به اعدام می شود، در آخرین لحظه از طرف ملکه انگلستان بخشوده می شود .

برتولت برشت در این اپرا تحت تأثیر فرانسوا ویون شاعر فرانسوی قرار گرفته و موسیقی نیز در توفیق آن سهم مهمی داشته است. در۱۹۲۷ برشت و وایل در جشنواره بادن کمدی موزیکال ماهاگونی را عرضه کردند و در ۱۹۳۰ آن را توسعه داده و در سه پرده با عنوان عظمت و انحطاط شهر ماهاگونی بر صحنه آوردند.

این نمایشنامه بحران اقتصادی اروپا را در آن زمان و قدرت اهریمنی پول را نشان میدهد. برشت در ۱۹۲۸ با هلنه وایگل ، هنر پیشه اتریشی ازدواج کرد که پیوسته برای اوهمسری دلسوز و فداکار بود. از ۱۹۲۹ برشت به نهضت مارکسیست نزدیک شد و از آن برای خلق یک رشته نمایشنامه های آموزشی و ارشادی الهام گرفت. این نمایشنامه ها اغلب کوتاه و تک پرده ای بود و بر حسب سن شاگردان مورد نظر نویسنده تغییر می کرد، شاگردانی که بر حسب تصادف ممکن بود جزو بازیگران یا تماشاگران باشند .

برتولت برشت پس از آن با کمک دوستان و همسرش گروهی نمایشی تشکیل داد که هدفش به اجرا در آوردن آثار شخصی او به دلخواه بود و او خود می توانست در عین حال نویسنده و کارگردان و مربی گروه باشد. نخستین بار از داستان «مادر» اثر ماکسیم گورکی اقتباسی آزاد کرد که نمایش آن چندین بار از طرف مقامات سانسور قطع گردید .

برشت به سبب روش ضد نازی و ضد هیتلری در ۱۹۳۳، ناچار به ترک وطن شد. آثارش در آلمان سوزانده شد و تابعیت آلمانی او گرفته شد. در این میان برشت بهترین آثارش را در یک سلسله مجموعه نمایشی با عنوان کلی تحقیقات به منتشر کرد. بعد از در آلمان، ابتدا به فرانسه رفت و در آنجا نمایشنامه تفنگهای خانم کرار را نوشت که نمایشنامه ای تک پرده ای بود برای داوطلبان آلمانی جنگ اسپانیا، پس از فرانسه، برشت به دانمارک رفت و زندگی فعالانه ای در سیاست شروع کرد، با مهاجران آلمانی رابطه ایجاد کرد و از وضع داخلی کشورش اطلاعاتی بدست آورد .

نمایشنامه کله های گرد وکله های نوک تیز را به نمایش در آورد که اثری ضد هیتلری بود. برشت از دانمارک به سوئد و از آنجا به فنلاندعزیمت کرد . در فنلاند نمایشنامه ارباب پوتیلا و خدمتکارش ماتی را نوشت که از قصه های نویسنده ای محلی الهام گرفته بود، سپس در روسیه در شب نمایش اپرای سه پولی حضور یافت .

در اخردر ۱۹۴۱ به آمریکا رفت و تا ۱۹۴۶ در آنجا ماند و چندین نمایشنامه نوشت. از آن جمله نمایشنامه ها : ترس و نکبت رایش سوم ، زندگی گالیلهاست  که پیروزی بسیار بدست آورد و نمایشنامه ننه دلاور و فرزندانش که از قدرت کم نظیری داشت و در ۱۹۵۴ در پاریس موفق به دریافت جایزه جشنواره ملی شد. برشت پس از پایان جنگ به اروپا بازگشت. درابتدا در زوریخ و در ۱۹۴۸ در آلمان شرقی ساکن شد. حکومت دموکراتیک آلمان شرقی همه نوع وسیله در اختیارش گذارد و او توانست با همکاری همسر و یارانش گروه تئاتر برلینر انسامبل را ایجاد کند و بیشتر شاهکارهایش را سر صحنه آورد .

از جمله نمایشنامه دایره گچی قفقازی که در ۱۹۴۵ نوشته شده بود. برشت در آخرین سالهای عمر خود جایزه صلح استالین را کسب کرد و به عضویت کنگره صلح برگزیده شد، با گروه تئاتر خود به پاریس رفت و نمایشنامه هایی به اجرا در آورد که همه با پیروزی فراوان همراه بود. دیوان ترانه های منظومه ها و تصنیفهای هم اوازان در ۱۹۳۴ منتشر شد. با وجود شهرت فراوان، هنوز آثار برشت، چنانکه باید شناخته نشده است.

روی هم رفته این آثار را بر حسب تحولاتی که یافته می توان به سه دوره تقسیم کرد : در دوره اول آثار بر شت پر جلوه و سرشار از واقعیت بود و در مجموع به طور خارق العاده غنی، مانند ترانه ها، منظومه ها، حکایتها، تفسیرها و حرکات نمایشی به معنی خاص بودند. در دوره دوم، دهه سی، برشت به نمایشنامه های آموزشی مشغول بود که حالتی جدی و خشک تر داشت، با عمق بسیار در اصول عقاید و اندیشه ها همراه بود . دوره سوم، دوره ادغام نظریه ها و فرضیه هاست که در شاهکارهای بزرگش نمودار می گردد، شاهکارهائی که بیشتر در کشورهای اسکاندیناوی پایان یافت .

تئاتر برشت تئاتر مبارزه است و جنبه اصولی و ارشادی آن بر جنبه تفریحی غالب است. برشت تئاتر حماسی را جانشین تئاتر دراماتیک و سنتی کرد که هدفش برانگیختن قوه خیال تماشاگر و افسون او بوده است .

برشت رابطه خود را با قوه افسونگری نمایش قطع می کند تا بتواند روح قضاوت و نقد را در تماشاگر به کار اندازد. در نظر برشت بهترین نمایشنامه آن نیست که پیچیدگی فراوان داشته و صحنه ها فقط برای آن ساخته شده باشد که در حین بازی گره به کار بیندازد و سرانجام گره گشائی کند، بهترین صحنه ها آن است که به خودی خود و جداگانه ارزشمند باشد .

از اینجاست که برشت فنون خاصی را در نمایش به کار می برد که بر زمینه تأثیر تغییر محیط قرار گرفته باشد و به طور مداوم قوه خیال تماشاگر را از کار بیندازد. برشت توده مردم و تماشاگر را در نمایش همراه می کند و از آنان مردمی منتقد و نکته بین می سازد، دور از هر گونه صحنه آرائی فریبنده او نمایشی را خلق می کند که تصویر گری نکته ها در آن حرف نخست را بزند .

از نظر برشت توده وسیع مردم خود واقعیت زندگی اجتماعی و سیاسی است که در تئاتر وارد می شود و ناچار است شعور و ادراک خود را به کار اندازد، اما باید گفت که برشت هر جا نمایش را در معرض خطر موعظه سیاسی یا اجتماعی می بیند، بلافاصله به آن رنگی واقع بینانه و طبیعی و ساده می بخشد و این قدرت ناشی از ادراک خاص او در پرداخت و فنون بازی و صحنه است که وقتی با نبوغ نویسندگی او ترکیب میشود، او را بزرگترین نمایشنامه نویس معاصر آلمان می کند. وی به تاریخ ۱۴ اوت ۱۹۵۶ در برلین شرقی از دنیا رفت.

آثار برتولت برشت

• بعل
• آوای طبل در شب
• در جنگل شهر
• مادر
• ارباب پونتیلا و نوکرش ماتی
• دایره گچی قفقازی
• زن نیک ایالت سچوان
• ننه دلاور و فرزندان او
• زندگی گالیله
• ترس و نکبت رایش سوم
• کله گردها و کله تیزها
• استثناء و قاعده
• آنکه گفت آری و آنکه گفت نه
• اپرای سه پنی
• آدم آدم است
• عظمت و انحطاط شهر ماهاگونی
• محاکمهٔ ژان دارک در روان
• تفنگ‌های ننه کارار
• توراندخت یا کنگرهٔ ماست‌مالی‌کنندگان

مروری بر آثار برتولت برشت

برشت را همه به نمایشنامه ها و قدرت بالای او در کارگردانی تئاتر می شناسند. شاید اگر علاقمند تئاتر بوده باشید و در یکی از کلاس های مربوط به بازیگری تئاتر رفته باشید ، حتما واژه ی متد برشت به گوشتان خورده است و در باب آن چیزهای بسیاری شنیده اید. اما برشت ، علاوه بر قدرت بالا در زمینه ی کارهای تئاتری ، یک شاعر بی نظیر نیز بود. او شعرهای بسیار جاودانی گفته است که شاید در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است ، اما در تاریخ ادبیات جهان شعرهای بسیار ارزنده ای می باشند. در ادامه شعری از او را با هم مطالعه می کنیم تا که با این وجه از زندگی ادبی او نیز آشنا شویم.

در حیاط

درخت آلویی هست!

درختی کوچک؛

که کسی باورش ندارد!

دستی به او نمی‌رسد؛

نرده‌ها احاطه‌اش کرده‌اند.

دلش می‌خواهد رشد کند

درخت کوچک!

آری،

دلش می‌خواهد رشد کند؛

و برای کسی مهم نیست

سهم اندکش از آفتاب!

چه کسی باور می‌کند

آلو بودن درخت را

وقتی یک دانه آلو ندارد؟

اما تو می‌توانی؛

وقتی متوجه برگ‌هایش باشی!

سوالات متداول

۱- برتولت برشت کیست ؟

اویگن برتولت فردریش برشت ، مشهور به برتولت برشت ، یکی از نامدار ترین شاعران ، نمایشنامه نویسان و کارگردانان جهان است که به تاریخ ۱۰ فوریه ۱۸۹۸ در آوگسبورگ آلمان متولد شده است .

۲- برتولت برشت برای کدام اثرش جایزه دریافت کرد ؟

آوای طبلها در شب در ۱۹۲۲ در مونیخ روی صحنه رفت و به دریافت جایزه کلایست نائل شد نمایشنامه در جنگل شهرها در ۱۹۲۳ در مونیخ اجراشد .

۳- پنج اثر از آثار برتولت برشت را نام ببرید ؟

ارباب پونتیلا و نوکرش ماتی – دایره گچی قفقازی – زن نیک ایالت سچوان – ننه دلاور و فرزندان او – زندگی گالیله

شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید

آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب