فهیمه اکبر

فهیمه یمین اسفندیاری مشهوربه فهیمه اکبریا سیمین اسفندیاری اصالتا مازندرانی بودو در۱۸آذر۱۲۹۶در پایتخت ایران درتهران چشم به جهان گشود. اودرعرصه ی پژوهشگری

،نویسندگی وبه خصوص درحوزه ی خوانندگی ترانه ها ی محلی (گیلانی) به فعالیت های چشمگیری پرداخته است .

زندگینامه فهیمه اکبر

پدرش ، یمین الممالک ، سرکنسول او در باکو پایتخت جمهوری که یکی از بزرگترین شهرها وبندرهای جمهوری آذربایجان بود .

او تمام دوران کودکی تا دوازده سالگی در آنجا گذراند . فهیمه ازپنج سالگی در شوروی  سابق به فراگیری موسیقی را آغازکرد.اما معلم او در باکواستعداداورادرعرصه ی خوانندگی کشف کرد وسرآغازفعالیت های اواز همان سال ها صورت گرفت.

پس از بازگشت او از ایران مدتی نیز شاگرد مرتضی خان محجوبی بود . فهمیه بعداز آمدن به ایران در مدرسه ی فرانسوی به تحصیل خود را ادامه داد و به چند زبان روز دنیا آواز می خواند که سبک خوانندنش مانند موسیقی روز و شانسان های اروپایی بود.

فهمیه اکبر درسال ۱۳۱۷شمسی پس از ازدواج با محسن اکبر به گیلان آمد. محسن اکبرنماینده ادوارهیجده و نوزده مجلس شورای ملی از رشت بود. او فرزند فتح الله خان اکبر ،سپهدار اعظم رشتی،وزیر،وکیل مجلس وصدراعظم ایران در دوره ی قاجار بود. محسن اکبرسمت هایی نظیر نیابت رئیس انجمن شهرداری رشت را نیز برعهده داشت .

حاصل ازدواج فهیمه و محسن اکبر سه فرزند با نام های گیلان ،گلی ،فتح الله بود . گویا ترانه ی گیلان جان اثرجهانگیر سرتیپ پور برای گیلان خانم ،دختر بزرگتر خانم فهیمه اکبر،سروده شده است و اکنون یکی از معروف ترین ترانه های گیلکی محسوب می شود.

او به مدت بیست سال تلاش به پژوهش در آواها و آداب و رسوم محلی گیلان شهر پرداخت . طی این تحقیقات کتاب طباخی گیلان که شامل دستور پخت انواع متنوعی از غذا های گیلان بود که درسال ۱۳۳۸ درسن ۴۱ سالگی او منتشرشد . در آن کتاب به آشپزی بومی گیلان پرداخته شده است .

در دهه ی نود میلادی آلبومی که دارای ۱۶آهنگ بود ،در ایالات متحده ی آمریکا منتشر شد . نام چند ترانه از این ۱۶تِرَک را در ذیل آورده ایم  :

گیلان جان ،گل پامچال ،والس نوروزی، مصرلو ،ماه نو ،جومه بازار،بَموم باز،ای بو خوفته دیل،آن شب بهار ،آفتاب خیزان،شب بُو،بیابان بُو،زمستان بُو،نوشونوشوو…

از فعالیت های دیگر خانم اکبرعضویت او در بسیاری از انجمن ها و فعالیت عای خیریه ومجامع زنان و مسئول کمیسیون هنری جهت راه نو بود.

درتاریخ ۲تیرماه ۱۳۲۰او به عنوان عضو وبازرس منصوب از سوی اولین هیئت مدیره ی بنگاه حمایت مادران و نوزادان رشت به عضویت این بنگاه آمده و این مطلب در کتاب بیمارستان های رشت نیزذکرشده است .

همچنین در کتاب پیشگامان فرهنگ گیلان از ابراهیم مروجی عکسی ازفهمیه درکنارهمسرش محسن اکبر در میان کاروان استقبال کنندگان گیلان محمو نامجوی درشهر لنگرود دیده می شود .

درسال ۱۳۳۵ اولین غرفه س گیلان را در جشنواره های فرهنگی و هنری تهران افتتاح کرد. اوبه چهار زبان زنده ی دنیا روسی ،آلمانی ،فرانسوی و انگلیسی تسلط داشت و به این چهار زبان ترانه هایی نیز خواند .

آثار فهیمه اکبر

مروری بر آثار وفعالیت های او

۱.ترانه ی  گیلان خان (این اثراز جهانگیرسرتیپ پوروبرای گیلان،دخترفهیمه اکبرسروده شده.)

۲.ترانه ی گل پامچال

۳.ترانه ی والس نوروزی

۴.ترانه ی  نوشو

۵. ترانه مصرلو(Misirlouنام ترانه ی قدیمی با ریشه های شرق مدیترانه (یونانی ،عربی،ترکی ویهودی ) وبه معنای دختر مصری است .این ترانه زمان خودش بسیار معروف شد،بعدها از طریق اجرای دوباره در دهه ی ۶۰میلادی معروف گشت و در دهه های بعد نسل مااجرای جدیدترش را از فیلم پالپ فیکشن تماشا کرده است.

۶.ترانه ی ماه نو

۷.ترانه ی شب بو

۸.ترانه ی بیابان بو

۹.ترانه ی جومه بازار (جمعه بازار)

۱۰.ترانه ی بموم باز

۱۱.ترانه ی آن شب بهار (این ترانه یاد آور بیلی هالیدی خواننده ی معروف بلوز است.)

۱۲.ترانه ی آفتابخیزان

۱۳.کتاب طباخی گیلان

دراواخردهه ی ۱۳۳۰مجموعه ای از ترانه های جهانگیر سرتیپ پوردرمجموعه ای با نام ((اوخان ))گردآوری و منتشرکردواوشخصا نیز تعدادی از ترانه های آن را مانند نُشونُشو،جمعه بازار،گیلان جان ،آفتابخیزان ،بخفته دیل ،دریاکناران و…اجرا کرد.

فهمیه اکبردر مقدمه ی کتاب اوخان نوشته بود: ((سه سال پیش برحسب پیشنهاد اینجانب به جمعی ،تصمیم گرفته شداز طرز زندگی و هنرها و صنایع مردم هراستان به تدریج نمایشگاهی درتهران تشکیل شودتا بدین وسیله ، آنهایی که استطاعت یا فرصت شان اجازه ی مسافرت های طولانی را نمی دهد، درمرکزتاحدی از آشنایی برخوردارکردند .اهل علم،فرصت مطالعه ی بیشتری داشته باشند،هنرمندان دسترنج ها و ذوق های خود را به چشم ها و گوش های مشتاق برسانند و خود تشویق گردند . این پیشنهاد با استقبال شایان مورد تصویب قرارگرفت .))

سالهای پایانی

خانواده ی اکبر پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایالات متحده ی ایالات متحده ی آمریکامهاجرت کردند و پس از استقرار در شهر واشینگتن نیز دریک مرکز داوطلبانه اجتماعی حضورداشت .محسن اکبرپس از شصت سال زندگی مشترک در سال ۱۹۹۸درگذشت. فهمیه هم در شهریور سال۱۳۳۸درآمریکا و پس از یک دوره بیماری درگذشت . فهمیه اکبرروز۳سپتامبر۲۰۰۹،درسن ۹۱سالگی و به علت نارسایی قلبی ،درخانه اش در محله ی چوی چیس درگذشت. جسد او در کنار همسرش و در آرامستان تئودورروزولت به خاک سپردند .به وصیت او و همسرش ،سنگی برمزارآنان گذاشته نشد تا جسد آنها به طبیعت بپیوندد. این اطلاعات در آگهی فوت او در واشینگتن پست نیز بیان شده است . پسرش فتح الله اکبر درهمان محله ی چوی چیس ماند، دخترش گیلان توکو کورن ساکن آرلینگتون شده و دختردیگرش گلی در بتزاد زندگی می کند . او همچنین درزمان درگذشت ،سه نوه و سه نتیجه داشت .

یادبود

خوانندگانی همچون عاشورپور،محمدنوری، پوران ،منیر وکیلی ،فریدون فرخزاد،پری زنگنه ومینو جوان بسیاری از آثارفهمیه اکبر را بازخوانی کردند.

همچنین درسریال نمایش خانگی خاتون ،غزل شاکری نقشه فهمیه اکبر را بازی و بعضی از آثار او را بازخوانی می کند.

سوالات متداول

فهمیه اکبر کیست ؟

فهمیه اکبراصالتا مازندرانی و در ۱۸ آذر۱۲۹۶ درتهران به دنیا آمد و او در عرصه ی پژوهشگری ،نویسندگی ، به خصوص درحوزه ی موسیقی محلی گیلکی  تبحربالایی داشته است .نویسنده ی کتاب معروف طباخی گیلانن که درآن انواع دستورپخت های غذاهای بومی ومحلی گیلانی جمع آوری شده است .

چرا فهیمه اکبر را گیلان شناس معرفی می کنند؟

به این دلیل که او بعدااز آمدن به گیلان شروع به فرهنگ گیلکان کرد و چون نویسنده ی کتاب معروف طباخی گیلان هم هست ،او را گیلان شناس معرفی می کنند.

چه کسانی آثارفهمیه اکبر را بازخوانی کردند؟

خوانندگانی همچون عاشورپور،محمدنوری، پوران ،منیر وکیلی ،فریدون فرخزاد،پری زنگنه ومینو جوان بسیاری از آثارفهمیه اکبر را بازخوانی کردند.

چند نمونه ازآثارفهمیه اکبررا معرفی کنید؟

گیلان جان ،گل پامچال ،والس نوروزی، مصرلو،ماه نو ،آفتاب خیزان،شب بُو،بیابان بُو،زمستان بُو،نوشونوشو،جومه بازار،بَموم باز،ای بو خوفته دیل،آن شب بهارو…

سوالات متداول

۱- فهیمه اکبر کیست ؟

فهیمه اکبر مشهوربه فهیمه اکبریا سیمین اسفندیاری اصالتا مازندرانی بودو در۱۸آذر۱۲۹۶در پایتخت ایران درتهران چشم به جهان گشود. او درعرصه ی پژوهشگری ، نویسندگی وبه خصوص درحوزه ی خوانندگی ترانه ها ی محلی (گیلانی) به فعالیت های چشمگیری پرداخته است .

۲- کتاب ماندگار فهیمه اکبر چیست ؟

کتاب طباخی گیلان که شامل دستور پخت انواع متنوعی از غذا های گیلان بود که درسال ۱۳۳۸ درسن ۴۱ سالگی او منتشرشد . در آن کتاب به آشپزی بومی گیلان پرداخته شده است .

۳- البوم منتشر شده فهیمه اکبر دارای چند اثر می باشد ؟

آلبوم وی دارای ۱۶آهنگ بود ، و در ایالات متحده ی آمریکا منتشر شد . نام چند ترانه از این ۱۶تِرَک به این شرح می باشد ، گیلان جان ،گل پامچال ،والس نوروزی، مصرلو ،ماه نو ،جومه بازار،بَموم باز،ای بو خوفته دیل،آن شب بهار ،آفتاب خیزان،شب بُو،بیابان بُو،زمستان بُو،نوشونوشوو

۴- سه اثر از آثار ماندگار فهیمه اکبر را نام ببرید ؟

ترانه ی ماه نو – ترانه ی شب بو – ترانه ی بیابان بو

شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید

آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب