[av_textblock textblock_styling_align=” textblock_styling=” textblock_styling_gap=” textblock_styling_mobile=” size=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” font_color=” color=” av-desktop-hide=” av-medium-hide=” av-small-hide=” av-mini-hide=” id=” custom_class=” template_class=” av_uid=” sc_version=’1.0′]
ملاصدرا

ملاصدرا ، نویسنده و فیلسوف بزرگ ایرانی ، در روز نهم جمادی الاول سال 979 قمری در شیراز دیده به جهان گشود .

پدرش نام او را محمد گذاشت . بنابر آنچه که از زندگی شخصی او گفته اند پدر او یکی از دانشمندان بزرگ زمان بود و در سمت وزیر فرمانداری پارس خدمت می کرد. اما در روایت دیگری که هانری کربن صورت میدهد ، شغل پدر او را خرید و فروش مروارید بیان کرده بوده است که در کنار آن شال کشمیری و شکر بنگاله نیز تجارت می کرده است. و حتی استناد به این امر کرده است که پدر او برای به دست آوردن مروارید و این دست از جواهرات به بحرین سفر می کرده است .

اما بعد ، پدر او از آنجایی که اهل علم بود از همان دوران کودکی محمد پسرش را به مکتب خانه ای که نامش مکتب خانه ملا احمد بود می فرستد . دو سال از عمر ملاصدرای جوان در این مکتب خانه صرف یادگیری نوشتن و قرائت قرآن می شود .

زندگینامه ملاصدرا

پس از آن پدر ملاصدرا که هوش بسیار بالای فرزندش را می بیند ، تصمیم می گیرد که برای او یک معلم خصوصی بگیرد تا که در خانه به او درس صرف و نحو بیاموزد. از این رو عبدالرزاق ابرقویی که یکی از مدرسین بزرگ بود را به خدمت می گیرد تا که به ملاصدرای جوان صرف و نحو آموزش دهد .

اما این میان دو اتفاق بسیار بزرگ افتاد که باعث شد وقفه ای در یادگیری دروس ملاصدرا رخ دهد. نخست این بود که آموزگار او یعنی عبدالرزاق ابرقویی در میانه ی راه تدریس فوت می کند و ملاصدرای جوان را با اولین داغ یعنی داغ استاد روبرو می کند.این مسئله بسیار بر روحیه ی ملاصدرا تاثیر گذاشت اما بعد باید به این نکته اشاره کرد که دومین اتفاق مربوط به مرگ شاه تهماسب صفوی و روی کار آمدن شاه اسماعیل بود که باعث شد ایران و خصوصا شیراز بسیار نا امن شود .

از این رو پدر ملاصدرا که ابراهیم قوام هم نام داشت ، خانواده اش را از شیراز برداشته و به سمت بخش امیر نشین خلیج فارس روانه می کند. پس از اینکه شاه اسماعیل دوم این جهان را ترک می کند و یا بعبارتی حتی کشته می شود ، شاه عباس یکم بر ایران حاکم می شود و این مسئله باعث می شود که آرامش به ایران بزرگ برگردد و خانواده ی ملاصدرا نیز دوباره به شیراز بر گردند .

در این دوره ملاصدرای جوان به دستور پدر به بصره رفت و در حجره ی بازرگانی یکی از شیرازیان مقیم بصره مشغول به کار شد و راه و رسم تجارت در پیش گرفت. سه ماه نگذشته بود که پدر ملاصدرا فوت می کند و ملاصدرا نیز در سوگ پدر به ایران بر می گردد و از آن پس حجره ی بازرگانی پدرش را می گرداند. ملاصدرا در این دوره از تحصیلات خود نیز غافل نشد و به مطالعه ی بسیار پرداخت .

اما یکی از ماندگار ترین اتفاقات زندگی او سفری بود که اصفهان داشت و در این سفر با شیخ بهایی و میرداماد آشنا گردید . در واقع این دو استادانی بودند که در قزوین به تدریس می پرداختند ، اما از بخت خوش و یا هر گونه اتفاق بدیع در کائنات ، در آن سال این دو استاد بزرگ نیز قصد مهاجرت به اصفهان می کنند. ملاصدرا در مدرسه ی خواجو اصفهان شروع به تحصیل می کند و نزد اساتید بزرگی چون شیخ بهایی و میر داماد به تلمذ دروس دینی می پردازد .

ملاصدرا پس از آن درس حدیث و تفسیر و فقه را شروع کرده و در نهایت نیز علوم ملل و نحل را نزد استاد میر فندرسکی به ثمر می رساند. اما بعد در سال 999 شاه عباس تصمیم گرفت که از قزوین به اصفهان سفر کرده و اصفهان را پایتخت اعلام کند. او به محض این که به شهر ورود کرد بقولی آماری از تمامی علما گرفت و دریافت که شیخ بهایی ، ملاصدرا و میرداماد سه رکن علم مدرسه ی خواجو می باشند .

از این رو از آنان دعوت کرد که با آنان مشورتی در مورد بسیاری از مسائل اجتماعی و دینی شهر داشته باشد. ملاصدرا در همین فاصله به درجه ی اجتهاد دست یافت و به تدریس در مدرسه ی خواجو مشغول شد .

اما مسئله این جا بود که ملاصدرا خود یک نظریه پرداز بود و در بسیاری از مسائل نظری متفاوت با بیشتر دانشمندان زمان خود داشت و از این رو او را از مدرسه اخراج کردند چرا که معتقد بودند که او در حال بدعت گذاری در دین است .

این مسئله سخت ملاصدرا را آشفته کرد اما به هر طریق او دوران تبعید سختی را پشت سر گذراند و در این دوره فرصتی یافت که به نوشته های خویش بپرداز و آن ها را سر و وسامان بخشد. ملاصدرا در دوران تبعید به هر حوزه ای برای تدریس می رفت ، او را رد می کردند چرا که معتقد بودند که او از دین خارج شده است .

اما او به این اتفاقات توجه نکرد و در روستایی دور که خود آنجا ساکن شده بود و در اطراف قم بود کلاس درسی برپا کرد و این کلاس درس به طور هفتگی و ماهانه برگزار می شد و گاها از جاهای مختلفی می آمدند که مهمان درس ملاصدرا باشند .

در واقع او در همین دوره بود که شاگردان بزرگی چون ملامحسن فیض کاشانی و فیاض لاهیجی را پرورش داد و به جامعه ی علم معرفی کرد. ملاصدرا در سال 1050 قمری برای همیشه دنیا را ترک گفت. در این باره یعنی تاریخ مرگ او سخن بسیار گفته اند ولیکن باید به این امر اشاره کرد که همیشه تن دادن به این سخنان بسیار پوچ باعث گمراهی می شود و بهتر است بگوییم که وی در نهایت با کوله باری از دانش و تجربه که برای ما در این جهان باقی گذاشت دنیا را ترک گفت .

از نگاه بسیاری از دوستدارانش او در صحن حرم علی بن ابی طالب دفن شده است .

آثار ملاصدرا

• الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الاربعة، ترجمه کامل این کتاب با عنوان «اسفار عقلی اربعه» با ترجمه محمد خواجوی توسط انتشارات مولی منتشر شده‌است.
• مفاتیح الغیب، ترجمه محمد خواجوی، انتشارات مولی.
• أسرار الآیات، ترجمه محمد خواجوی، انتشارات مولی.
• التعلیقة علی إلهیات الشفاء (ناتمام)
• شرح اصول الکافی (ناتمام، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
• المشاعر، ترجمه غلامحسین آهنی، انتشارات مولی.
• إیقاظ النائمین
• رسالة فی الواردات القلبیة (التسبیحات القلبیة)
• رسالة فی الحشر، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.
• رسالة فی إتصاف الماهیة بالوجود
• رسالة فی التشخص
• رسالة فی الحدوث، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.
• رسالة فی القضاء والقدر
• رسالة فی سریان الوجود
• رسالة مسماة بإکسیر العارفین
• تفسیر القرآن الکریم:

الف ـ آیة النور، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.

ب ـ آیة الکرسی

ج ـ سورة الأعلی، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.

د ـ سورة البقرة (ناتمام)

ه ـ سورة الجمعة، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.

و ـ سورة الحدید

ز ـ سورة الزلزال، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.

ح ـ سورة السجدة

ط ـ سورة الطارق، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.

ک ـ سورة الفاتحة

ل ـ سورة الواقعة، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.

م ـ سورة الیس

• سه اصل، تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.
• رسالة العرشیة، ترجمه و تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.
• المظاهر الإلهیة
• متشابهات القرآن
• المسائل القدسیة (الحکمة القدسیة ـ القواعد الملکوتیة ـ طرح الکونین)
• أجوبة مسائل بعض الخلان
• الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، ترجمه علی بابایی، انتشارات مولی.
• المبدأ و المعاد
• زاد المسافر (زاد السالک)
• رسالة فی إتحاد العاقل والمعقول، ترجمه علی بابایی، انتشارات مولی.
• أجوبة المسائل الجیلانیة
• أجوبة المسائل الکاشانیة
• أجوبة المسائل النصیریة
• رسالة فی إصالة جعل الوجود، ترجمه علی بابایی، انتشارات مولی.
• التنقیح فی المنطق (اللمعات الإشراقیة فی الفنون المنطقیة)
• الحشریة
• الخلسة
• خلق الأعمال (الجبر والتفویض ـ القدر فی الأفعال)، ترجمه علی بابایی، انتشارات مولی.

• دیباجة عرش التقدیس
• شواهد الربوبیة
• الفوائد:

الف ـ رد الشبهات الإبلیسیة

ب ـ شرح حدیث «کنت کنزا مخفیا …»

ج ـ فی بیان الترکیب بین المادة والصورة وإرتباطها بقاعدة بسیط الحقیقة

د ـ فی ذیل آیة الأمانة

ه ـ فی المواد الثلاث

• رسالة اللمیة فی إختصاص الفلک بموضع معین (حل الإشکالات الفلکیة)
• رسالة فی المزاج
• تفسیر سورة التوحید  1
• تفسیر سورة التوحید  2
• رسالة الوجود
• حل شبهة الجذر الأصم
• کسر اصنام الجاهلیة
• التصور والتصدیق
• شرح الهدایة الأثیریة
• التعلیقة علی شرح حکمة الإشراق
• الحاشیة علی القبسات
• اثبات شوق الهیولی بالصورة
• شرح حدیث خلق الأرواح قبل الأجساد بألفی عام
• الحرکة الجوهریة
• الحاشیة علی الرواشح السماویة (مشکوک)
• تفسیر حدیث «الناس نیام فإذا ماتوا إنتبهوا» (مشکوک)
• رسالة فی الإمامة (مشکوک)

• دیوان شعر جمع‌آوری ملا محسن فیض کاشانی، تصحیح محمد خواجوی، انتشارات مولی.
• نامه‌ها

مروری بر آثار و اندیشه های ملاصدرا

ملاصدرا به جد بزرگترین فیلسوف ایرانی است که دارای وجهه ای جهانی می باشد . او یکی از روشنفکران ایران زمین است که در دوره های مختلف با نظریه های فلسفی اصول و علوم تفکر دینی و فلسفی را با تحول های بسیاری روبرو کرده است. نظریه ی حرکت جوهری او یکی از کامل ترین نظریاتی است که در فلسفه بنا شده است و هنوز نیز بر روی ان شرح های بسیاری عرضه می کنند. در ادامه بخشی از نوشته های  ملاصدرا را با هم مرور می کنیم :

• بشوييد قلب‌هايتان را از هر احساس ناروا! و مغزهايتان را از هر انديشه خلاف و زبان‌هايتان را از هر گفتار ِناپاك، و دست‌هايتان را از هر آلودگي در بازار… و بپرهيزيد از ناجوانمردي‌ها ، ناراستي‌ها ، نامردمي‌ها! چنين كنيد تا ببينيد كه خداوند ، چگونه بر سفره‌ي شما ، با كاسه‌اي خوراك و تكه‌اي نان مي‌نشيند و بر بند تاب، با كودكانتان تاب مي‌خورد ، و در دكان شما كفه‌هاي ترازويتان را ميزان مي‌كند و “در كوچه‌هاي خلوت شب با شما آواز مي‌خواند”… . مگر از زندگي چه مي‌خواهيد كه در خدايي خدا يافت نمي‌شود، كه به شيطان پناه مي‌بريد؟ كه در عشق يافت نمي‌شود، كه به نفرت پناه مي‌بريد؟ كه در سلامت يافت نمي‌شود، كه به خلاف پناه مي‌بريد؟
• خداوند بي‌نهايت است و لامكان و بي زمان . اما به قدر فهم تو كوچك مي‌شود و به قدر نياز تو فرود مي‌آيد و به قدر آرزوي تو گسترده مي‌شود، و به قدر ايمان تو كارگشا مي‌شود، و به قدر نخ پير زنان دوزنده باريك مي‌شود و به قدر دل اميدواران گرم مي‌شود…پــدر مي‌شود يتيمان را و مادر برادر مي‌شود محتاجان برادري را.همسر مي‌شود بي همسر ماندگان را.طفل مي‌شود عقيمان را. اميد مي‌شود نااميدان را.راه مي‌شود گم‌گشتگان را. نور مي‌شود در تاريكي ماندگان را. شمشير مي‌شود رزمندگان را. عصا مي‌شود پيران را. عشق مي‌شود محتاجانِ به عشق را…

سوالات متداول در خصوص زندگینامه ملاصدرا

1- ملاصدرا کیست ؟

ملاصدرا ، نویسنده و فیلسوف بزرگ ایرانی ، در روز نهم جمادی الاول سال 979 قمری در شیراز دیده به جهان گشود .

2- مهمترین آثار ملاصدرا را ناببرید ؟

از بین آثار کهک و ارزشمند ملاصدرا می توان به رسالة فی القضاء والقدر – رسالة فی سریان الوجود – رسالة مسماة بإکسیر العارفین اشاره نمود .

شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید

آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب
[/av_textblock]

[av_comments_list av-desktop-hide=” av-medium-hide=” av-small-hide=” av-mini-hide=” alb_description=” id=” custom_class=” template_class=” av_uid=” sc_version=’1.0′]