کارل چاپک ، یکی از مشهور ترین نویسندگان جمهوری چک ، در تاریخ ۹ ژانویه ی ۱۸۹۰ دیده به جهان گشود .

کارل چاپک یکی از پر کار ترین نمایشنامه نویسان و رمان نویسان اهل جمهوری چک است که تاثیر بسیاری نیز بر روی تاریخ ادبیات جهان و جریان های شکل گرفته به دنبال آن گذاشته است .

چاپک در یکی از قریه های کوهستانی شمال منطقه بوهمیا که پدرش در آن طبابت می کرد، زاده شد .

قسمتی از تحصیلات را در برلین و پاریس انجام داد و در ۱۹۱۵ از دانشگاه پراگ، در رشته فلسفه به اخذ درجه دکتری نایل آمد و رساله اش را درباره «روش عینی در زیبایی شناسی» تهیه کرد .

چاپک در طی جنگ جهانی اول در پراگ به روزنامه نویسی اشتغال یافت و پاورقی های متعدد و گزارشها و مصاحبه های بسیار گویا و سرشار از طنز گزنده در روزنامه های مهم انتشار داد و نخستین مجموعه قصه ها را با همکاری برادرش یوسف که رمان نویس و فیلسوف ونقاش بود، نوشت، از آن جمله رمان ها: باغ کراکونوش ، اعماق تابناک می باشد که بر زمینه تحقیقات مربوط به اسرار عالم خلقت وزندگی بشری قرار گرفته است .

کارل چاپک در ۱۹۲۱ به عضویت هیات تحریریه مهمترین روزنامه زمان (روزنامه خلق) لیدووه نووینی در آمد و تا آخر عمر در این روزنامه مقاله انتشار داد، همچنین به نوشتن داستان هایی پرداخت که در زمینه تجسس علمی یا کار آگاهی قرار داشت .

طبع هجو پرداز چاپک از پیشرفت علوم ماشینی و صنعتی عصر که همه زندگی بشر را فرا گرفته بود، داستان هائی فرضی وخیالی ساخت که از همه مهمتر داستان کارخانه مطلق سازی است که در آن هزل و جد و خیال پردازی و افکار شاعرانه و طنز تند و نیشدار را در هم آمیخته و اثری بدیع و پر جاذبه پدید آورده است .

کارل چاپک در این اثر دستگاهی اختراع می کند که به ماده تغییر شکل می دهد و وجود مطلق یعنی خدا را آزاد می کند و در نتیجه فاجعه هائی پدید می آید که منجر به بزرگترین جنگ ها می شود .

موضوع رمان کراکاتیت نیز مانند رمان قبل سرنوشت خالق و تسلیمش به ندای عقل انسانی است .

سومین رمان کارل چاپک جنگ با سمندرها است که در آن موضوع مورد علاقه چاپک مطرح شده و آن ادراک خطری است که از دانش افسار گسیخته ناشی می شود و زندگی بشر را تهدید می کند .

در این رمان اشاره ای شده است به توده سربازان آلمانی در زیر تیغ هیتلر که بسیار نیز با قلم استادانه ی به رشته ی تحریر در آمده است . چاپک در داستانهائی از یک جیب و داستان هایی از جیب دیگر ، یک سلسله داستان کارآگاهی را طرح کرده که مقام این قبیل داستان ها را از نظر ادبی بسیار بالا برده است. اثر سه بخشی چاپک شامل این داستان هاست :

هر دو بال ، بر زمینه تحلیل روانی مردم کوهپایه نشین، آثار جوی،  شرح وضع اسرار آمیز سقوط خلبانی با هواپیمایش و زندگی متوسط ، داستان زندگی مغشوش و آشفته کارگری در راه آهن را به تصویر می کشد. آخرین رمان چاپک زندگی و آثار آهنگساز فولتینا نام دارد که به وسیله همسر نویسنده پایان یافت و یک سال پس از مرگ چاپک در ۱۹۳۹ منتشر شد .

چاپک در قلمرو و تئاتر نیز آثار وسیع و ارزنده ای انتشار داد، که هر کدام راهبر بسیاری از نویسندگان و هنرمندان حوزه ی تیاتر گردید. زندگی حشرات دیگر اثری است که وی در ۱۹۲۱منتشر کرد و آن را چاپک با همکاری برادرش یوسف نوشت که کنایه ای هجوآمیز است از صفات انسانی به صورت فردی و اجتماعی مانند حسرت، لذت، آز ، شوق قهرمانی و مانند آن که همگی در این کتاب تصویر شده است .

پس از آن  ماکروپولوس به رشته ی تحریرر در آمد که کمدی خیال انگیزی است از پوچی رؤیای جاودانیت و در آن چاپک به طرز استادانه ی این کهن الگو را مورد نقد قرار داده است. کتاب مرض سفید ،اعلام خطری است از دوره تهدید آمیز قبل از جنگ که آن نیز با اقبال بسیاری روبرو شد .

نمایشنامه مادر، نمونه ای از وظیفه غم انگیز مادری است که با آنکه از تسلیم فرزندش به جنگ با آلمان اکراه دارد، آخرین پسر زنده اش را نیز برای دفاع از میهن که به صورتی بیرحمانه اشغال شده، می فرستد. دو اثر تحقیقی از چاپک در میان آثارش مقامی ممتاز یافته است .

یکی گفتگوی با مازاریک (۱۹۲۸ – ۱۹۳۵)، ثبت صادقانه ای از پرسشها و جواب هایی درباره زندگی ، آثار و اندیشه های سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و مذهبی مازاریک، اولین رئیس جمهوری آزادی بخش کشور چک ، با تفسیری کوتاه در پایان کتاب که به رشته ی تحریر در آمده است .

دیگر منتخبات اشعار شامل اشعاری از پنجاه و هشت شاعر نوپرداز فرانسوی است که وی گردآوری کرده است و نقدی نیز به آن ها زده است. این مجموعه از نظر سبک ترجمه وشمول شعر اثر گرانبهائی است که در نسل جوان شاعران چک نفوذ فراوان بر جای گذارد .

سفرنامه های چاپک نیز از پرخواننده ترین آثار او بشمار می آید. چاپک در این سفرنامه ها به طور مشروح یادداشتهای روزانه و نکته های غیر منتظره و احساس هایش را از دیدنی ها عرضه کرده است، چنانکه روح و فکر و ذهنش از خلال آنها نمودار می گردد و به وسیله این یادداشت ها که به شیوه ای دلپذیر نوشته شده، مکتبی تازه در سفرنامه نویسی بنیان نهاده و تفاوت میان آداب و رسوم رایج ملل را نشان داده است، از آن جمله :

نامه هایی از انگلستان ، سیاحتی در اسپانیا ، تصویر هایی از هلند و سفری به شمال می باشند که همگی با اقبال گسترده ای روبرو شده اند. در سراسر آثار چاپک عقیده او در باره اصل نسبیت کاملا مشهود است و  در همه چیز به چشم می خورد و از خلال آنها که شامل رمان، نمایشنامه، پاورقی و سخنرانی است، این پیام استخراج می شود که حقیقت بیش از آنچه به تصور در آید، مبهم و مغشوش است. در رمانها دو جنبه از جامعه عصر ماشینی به چشم میخورد، از طرفی وعده های خوب که ماشین در راه زندگی راحت، به بشر می دهد و از طرف دیگر تهدیدهائی که این ماشین برای زندگی انسان به همراه می آورد .

یکی از دغدغه های گسترده او بعنوان نویسنده ذکر همین مسئله ی آینده نگری و هشدار به بشریت در باب خطر زندگی ماشینی است. اگر زندگی نامه نویسندگان را تا به کنون بررسی کرده باشید ، حتما به این امر پی برده اید که هر نویسنده ای در جهان یک دغدغه کلی در ذهن دارد و این دغدغه کلی درون مایه ی آثار او را شکل می دهد .

از این رو می توان این چنین گفت که دغدغه ی اصلی چاپک بعنوان یک نویسنده همیشه ذکر این مسئله بوده است که وی ” نگرانی در باب آینده ی بشر ” داشته است .

اگر روزی سری به کتاب های چاپک زدید ، حتما به این نکته پی خواهید برد که وی به چه شکل زندگی ماشینی را مورد نقد قرار داده است و در حدود صد سال پیش از اینکه این چنین زندگی ماشینی تمام زندگی بشر را فرا بگیرد به بشر این هشدار را داده بوده است که زندگی ماشینی می تواند سهم عظیمی از زندگی را نابود سازد و دیگر چیزی به نام احساسات در بشر تلالو نیابد .

اما بعد ، اشخاص داستانهای کارآگاهی چاپک نیز عقیده نسبیت او را آشکار می سازند که حقیقت چیزی نارساست و تعدد و کثرت نقطه نظرها بسیار زیاد است، ازین رو چاپک مردم کوچه و بازار و جامعه متوسط و طبیعی را بر دیگران ترجیح می دهد .

از نظر اصول حکمت عملی چاپک کمال مطلوب را در وجود مازاریک رئیس جمهوری با  فضیلت و آزادی خواه و انسان دوست تجسم داده است. کارل چاپک از بزرگترین نویسندگان کشور چک در قرن بیستم است که به شهرتی جهانی دست یافته و پس از مرگش توانسته است همچنان نویسنده ای بینظیر با سبک خاص خود باقی بماند سبکی آمیخته از زبان عامه و زبان ادبی سرشار از استعاره و مجاز و پر از ظرافت های ادبی که در هیچ کجای تاریخ ادبیات جهان نظیر آن یافت نمی شود. وی به تاریخ ۲۵ دسامبر ۱۹۳۸ برای همیشه دنیا را بدرود گفت .

آثار کارل چاپک

• باغ کراکونوش
• راهزن
• کارخانه ربات‌سازی
• بازی حشرات
• داستان‌های رنج‌آور
• کارخانهٔ مطلق سازی
• کراکاتیت
• قضیه ماکروپلوس
• نامه‌هایی از ایتالیا
• نامه‌هایی از انگلستان
• گفتگویی با توماس مازاریک
• داستان‌هایی از یک جیب بر
• داستان‌هایی از جیب بر دیگر
• نامه‌هایی از اسپانیا
• تصاویر هلندی
• هوردوبال
• شهاب
• مادر
• زندگی عادی
• مسافرت به شمال
• جنگ با سمندر ها
• مرض سفید
• جنایت در اداره پست
• اسکندر کبیر
• مرگ ارشمیدس
• آثار جوی
• مرد خشن
• مصلوب

شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید

آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب