فایز دشتستانی │ صد نویسنده برتر جهان

تاریخ نویسندگی ، فراز و نشیب های فراوانی را پشت سر گذاشته است . در پس هر فراز و فرود این دشت ، نام هایی نهفته است که هر کدام برگی از هویت و شناسنامه ی نویسندگی در سر تا سر جهان را رقم زنده اند .

مطالعه ی تاریخ زندگانی آنان و سیری در احوالات و آثار آنها ، نمایی هر چند کوتاه و گذرا ، اما عمیق و قابل تامل به ما هدیه می کند .

در دل هر یک از کلمات آنان ، گنجینه ای از رازها و معانی نهفته  است و در پیاپی سطور پربار آنان ، رازهایی برای نویسندگان .

قصد ما همگام شدن و سفر به زمانه و زندگی آنان است تا با ذهن و زبان آنان بیش از پیش آشنا شویم و از این هم صحبتی ها خوشه ای چند پی توشه ی نویسندگی خود برداریم.در این برهه از زمان، دفتر زندگانی ” فایز دشتستانی ” ، شاعر پارسی را ورق میزنیم به امید آنکه برگی چند به یادگار نصیب دوستداران خود کند .

در زمان های قدیم در جنوب کشور به خان ها و یا حاکمان منطقه رئیس می‌گفتند با این وجود می توان گفت اجداد فائر دشتستانی نیز به همین لقب معروف بوده است به طور مثال او را رئیس محمدعلی صدا می زدند با این وجود او کارهای سیاسی انجام نمی داد و اصلاً فردی سیاسی نبود. برعکس او فردی فرهنگی و شاعر منصب بود که در آن استعداد فراوانی داشت.

با همه این توضیحات نمی توان گفت که از این شاعر بزرگ اطلاعات زیادی در دسترس قرار دارد با این وجود چنین برداشت می شود که و زندگی اش افسانه ای در دل مردم خون گرم جنوب است و ریشه در فرهنگ غنی مردمان جنوب دارد. به طور مثال برخی از افراد منطقه بوشهر بر این باور هستند که عشق باعث جوشش طبع شعر فایز دشتستانی شده است و پری که معشوق فائز است دست به سینه فائز می زند و با جادو شاعری را در وجود او شکوفا می کند.

اگر در شعرهای فایز دشتستانی دقت کنید می بینید که پری در تمام شعرهای او خود را نشان می دهد و نقش مهمی در شعرهای او دارد با این تفاسیر برخی دیگر این موضوع را برخاسته از تصورات و ساده زیستی مردم جنوب می دانند  آن‌ها خواسته ها و عواطف انسانی خود را به صورت شعر درآورده اند.

شاید به خاطر همین موضوع است که در مورد تاریخ تولد آن محققان اختلاف نظر دارند با این وجود به نظر می رسد سال تولد او بین سال های ۱۲۴۶ تا ۱۲۵۰ بوده است سال هایی که شاید دوران خان هایی بوده است که با زورگویی خود بر مردم ظلم می کردند و آن ها را به شدت اذیت می کردند.
شعرهای فاز را می توان سبکی ساده و روان دانست که برگرفته از ساده دلی شاعر است و به جد به اشعار او را می توان بسیار دل‌نشین دانست . درست است که اشعار او معروف نیست اما ما در این نوع مقالات سعی داریم زندگی نامه هنرمند ادبی و فرهنگی کشورعزیزمان ایران را به شما معرفی کنیم.

زندگینامه فایز دشتستانی

محمدعلی دشتی از شاعران بزرگ ایران زمین و از دو بیتی سرایان مشهور جنوب کشور است که متخلص به «فایز» است و مشهور به فایز دشتستان، او را می شناسند و  به سال ۱۲۵۰ هجری قمری در کردوان عُلیا روستایی در منطقه دشتی قدیم به دنیا آمد . محل تولد او امروزه یکی از روستاهای بخش کاکی در شهرستان دشتی استان بوشهر است .

اگر بخواهیم جایگاه او را بعنوان یک شاعر بگوییم باید به این نکته اشاره کنیم که وی پس از بابا طاهر بی گمان او از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین دوبیتی‌سرایان ایران نامیده می شود. پدرش مظفر، فرزند حاج درویش از روستای کردوان بود و به طور بسیار سلسله مراتبی نسل اندر نسل دهدار  این روستا را بر عهده داشتند .

همچنین سلسله نسب فایز دشتستان به «فارس بن شهبان» یکی از مشایخ آل برنجه، اتصال پیدا می کند و به آنان نسب پیدا می کند .

فایز دشتی تحصیلات خود را با علوم ابتدایی شروع کرد و سپس به حوزه علمیه رفته است. آنچه از روایت بر آمده است ، این است ک فایز دشتی تحصیلات خود را در زادگاهش کردوان علیا و سپس بردخون که دارای حوزهٔ علمیه بوده‌است شروع کرد و قرآن و چند کتاب دیگر را به وسیلهٔ معلمان و مکتب‌داران محلی یاد گرفت .

بعد از آن به روستای خود بازگشت و تحصیلات خود را پیش یکی از مشایخ محلی به نام «شیخ احمد عاشوری» در سطح بالاتری از سر گرفت. اما آغاز دوره ی شاعری وی و جوشش طبع وی به دورانی بر می گردد که وی در دربار محمد خان دشتی که خود نیز طبع شاعری داشت و مشغول به سرودن و ترویج علم بود و دستی بر آتش کتابت داشت، مشغول به شعر گفتن و ترویج علم شد .

پس از کشته شدن محمد خان، فایز به گزدراز (روستایی نزدیک به خورموج) سفر کرد. فایز دشتی را در حقیقت می‌توان نماینده شعرهای فولکلوریک و ادبیات عوام و بومی داسنت و او را با احساس‌ترین شاعر عوام و مردمی نامید و اگر گاهی در اشعار او، قافیه و وزن مختل است بر او ایرادی نیست، زیرا که محتوای دوبیتی‌های وی از بس پرمعنا و پراحساس است جز اهل فن، کمتر کسی متوجهٔ نقایص شعرهایش می‌گردد .

محمدعلی فایز شبان دشت‌های دشتی، بی‌گمان باید از چهره‌های درخشان ادب مردمی ایران دانست .

هر چند او در زمرهٔ شاعران بی شناسنامه محسوب می‌گردد، اما، گمنامی‌اش نه چندان است که بر احساس لطیف و ذوق سرشار شاعرانه‌اش خدشه ای وارد سازد و نام و اشعارش را در خاطره‌ها، فراموش گردد .

شماره دوبیتی‌های او به درستی معلوم نیست، در برخی جزوه‌ها تعداد دوبیتی‌های این شاعر را به تفاوت بین ۱۳۴ ـ ۲۷۹ ـ ۲۸۲ ـ ۳۳۲ برشمرده اند. وی از بزرگترین دوبیتی سرایان ایرانی می‌باشد. دوبیتی‌های وی مانند قدما است و پس از اشعار باباطاهر همدانی بخصوص در ادبیات و فرهنگ عامه شناخته شده ترین دوبتی سرای ایران محسوب شده ‌است .

البته تفاوت ماهوی اش با اشعار باباطاهر این است که به جای سوز راستین و عرفانی و معنوی اشعار باباطاهر اشعارش از سوز هجران تعلق مجازی و دربردارنده درد زمانه و بر مبنای درد روستایی می‌باشد و ارزش فولکلوریکی در فرهنگ عامه دارد. او تقریباً در همه دوبیتی‌هایش از تخلص بهره می‌گیرد و بیشتر از هر چیز عشق به پری و بیان سوز هجرانش را بر عرصه نمایش می گذارد.از دوبیتی‌های اوست :

لب و دندان و چشم و زلف و رخسار

     بر و دوش و قد و بالا و رفتار

به جنت حور اگر فایز چنین است

     بر احوالت به محشر گریه کن زار

احیاگر دوبیتی سرایی جنوب بوده و بیشتر دوبیتی سرایان جنوب به پیروی از وی دوبیتی سروده‌اند؛ که از جمله آنها میتوان از مفتون بردخونی،محمد خان دشتی،میرزا عباس دیری،ملا حسن کبگانی،شفیق شهریاری،احمد خان دشتی،حاج عابدین باکی،سید علینقی دشتی (شریعت)،ملا محمد نادم،محیای بردخونی،احمد فقیه،عبدالرضا کردوانی (محزون)،ابوالقاسم زیررودی (فیض)،ابراهیم مزارعی (صدیق)،سید محمدصادق نبوی،سیدعبدالله علوی ومحمد دشتستانی قلایی نام برد. وی پس از هشتاد سال زندگی در سال ۱۳۳۰ قمری در روستای گزدراز چشم از جهان فروبست و جسدش را پس از چند ماه امانت بنا به وصیت وی به نجف انتقال دادند و در آنجا به خاک سپردند .

آثار فایز دشتستانی

• دیوان فایز دشتستان

مروری بر آثار و اندیشه ها فایز دشتستانی

دوبیتی سرایی در ایران قدمت زیادی دارد. دوبیتی سرایان به نامی در ایران بوده اند و زندگی کرده اند و دوبتیی هایشان نیز بر سر زبان ها افتاده است اما از میان آنان دو دوبیتی سرا بیش از همه افرادی که در این حوزه فعالیت کرده اند ، بر روی زبان افتاده اند. نخستین فردی که در این حوزه از شاعری معروف گردیده است ، باباطاهر عریان است و دومین فرد نیز فایز دشستانی است .

فایز شاعر یکی از آن دوبیتی سرایانی است که به مانند اکثر افرادی که در این حوزه فعالیت می کنند درون مایه ی اشعارش در سوگ جوانی و داغ عشق است .

در باب فایز شاعر آنچنان که باید و شاید اطلاعاتی در دسترس ما نیست و اگر شما دوستان از دغدغه ها و منش او اطلاعاتی در دست دارید ما را نیز مطالعه کنید ، چرا که ما یک تیم مطالعاتی به پهنای ایران زمین هستیم و هر نکته ای که شما به ما بیاموزید ، مورد اقبال ما قرار می گیرد. مطمئن باشید که هر نکته ای که شما به ما می گویید ، گامی است در جهت توسعه ی تیم مطالعاتی تیموری و ایرانی آگاه تر .

صنم تا کی دل ما را کنی آب

دل نازک ندارد اینقدر تاب

اگر تو راست می‌گویی به فایز

به بیداری بیا پیشم نه در خواب

مرا خلد برین دی بودیم جا

کنونم دوزخ است امروز ماوا

نمانده دی نماند فایز امروز

خدا داند چه باشد حال فردا

به رخ جا داده‌ای زلف سیه را

به کام عقرب افکندی تو مه را

که دیده عقرب جراره فایز؟

زند پهلو به ماه چارده را

سحرگه زورق سیمین مهتاب

چو در دریای اخضر گشت غرقاب

بت فایز ز هامون سر برآورد

دوباره شد شب مهتاب احباب

ز من گشتی جدا ای سرو آزاد

نبودم یک زمانی بی تو دلشاد

چه کردم ای مه فایز که هرگز

نه یادم کردی و نه رفتی از یاد

مرا هم ساق و هم زانو کند درد

کمر با ساعد و بازو کند درد

به هر عضو تو فایز پیری آمد

جوانی رفت و جای او کند درد

سوالات متداول در خصوص زندگینامه فایز دشتی

۱- فایز دشتی کیست ؟

محمدعلی دشتی از شاعران بزرگ ایران زمین و از دو بیتی سرایان مشهور جنوب کشور است که متخلص به «فایز» است و مشهور به فایز دشتی، او را می شناسند و  به سال ۱۲۵۰ هجری قمری در کردوان عُلیا روستایی در منطقه دشتی قدیم به دنیا آمد . محل تولد او امروزه یکی از روستاهای بخش کاکی در شهرستان دشتی استان بوشهر است .

۲- اثر ماندگار فایز دشتی را نام ببرید ؟

• دیوان فایز دشتی

شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید

آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب