فریدون مشیری

فریدون مشیری ، شاعر معروف و بلند مرتبه ی ایرانی ، به تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۰۵ در تهران دیده به جهان گشود .

محل تولد او را خیابان ایران تهران در محله ی عین الدوله گفته اند. پدرش در اداره ی پست مشغول به کار بود و کارمندی ساده بود .

فریدون مشیری در خانواده ای دیده به جهان گشوده بود که تقریبا هیچ کدام از اعضای این خانواده به طور مشخصی به ادبیات علاقه ای نداشته اند. اما وی یکی از بزرگترین شاعران تاریخ ادبیات معاصر است و این خود نکته ی عجیبی است که حتما با خواندن آن در این زندگی نامه با آن آشنا خواهید شد . فریدون مشیری تحصیلات دوره ی ابتدایی اش را در تهران سپری کرد ، اما به دلیل ماموریت کاری پدرش ، مجبور به یک مهاجرت اجباری شد و باقی تحصیلاتش را در شهر ماموریت پدر یعنی مشهد سپری کرد .

اما بعد چند سالی نگذشت که دوباره به تهران برگشت و دوران دبیرستان را ابتدا به امر در مدرسه ی درالفنون و بعد در مدرسه ی ادیب دنبال کرد. به گفته ی خودش در این باب : ” در سال ۱۳۲۰ که ایران دچار آشفتگی‌هایی بود و نیروهای متفقین از شمال و جنوب به کشور حمله کرده و در ایران بودند ما دوباره به تهران آمدیم و من به ادامه تحصیل مشغول شدم. دبیرستان و بعد به دانشگاه رفتم. با اینکه در همه دوران کودکی… از استخدام در ادارات و زندگی کارمندی پرهیز داشتم ولی… در سن ۱۸ سالگی در وزارت پست و تلگراف مشغول به کار شدم و این کار ۳۳ سال ادامه یافت .” .

فریدون مشیری در سال های آخر دبیرستان بود که ادامه ی شغل پدر را گرفت و به اداره ی پست ورود کرد و در آنجا مشغول کار شد. در همان سال بود که مادر جوانش که تنها ۴۰ سال سن داشت ، دنیا را وداع گفت و این اتفاق چنان ضربه ی روحیه ی عمیقی به او زد که تا سالها روحیه اش درگیر این ماجرا بود .

فریدون مشیری در همان زمان و به کمک بورس تحصیلی وزارت پست و تلگراف ، در آموزشگاه فنی این وزارت خانه مشغول به تحصیل شد. وی در اصل روزها به سر کار در اداره ی پست می رفت و شب های برای تحصیل به آموزشکده ی اداره ی پست و تلگرفا میرفت و بدین سبب زندگی بسیار سختی را پشت سر می گذاشت. او در این دوره ناخود آگاه به استعداد بسیار بالای خود در زمینه ی نویسندگی پی برد. او ابتدا به امر مطالعه را شروع می کند و پس از چند سالی شروع به نوشتن برای روزنانه ها می کند .

فریدون مشیری کارش را با روزنامه ها و مجله های ادبی در بخش ادبیات آغاز می کند و بعد هم به کارهایی مانند خبرنگاری و سایر کارهایی از این دست می پردازد. اما وی ناگهان عاشق رشته ی ادبیات می شود و به این شوق که بتواند در دانشکده ی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران درس بخواند ، قصد رها کردن شغل می کند. اما فشار کارهایش از یک سو و کارهای مطبوعاتی که به وی سپرده بودند ، نمی گذارد که او به این آرزو برسد. با اینکه وی به سراغ این رشته می رود و تحصیل را نیز شروع می کند ، اما مجبور می شود که درس را رها کند .

اما این امر باعث نمی شود که ذره ای از شوق او برای رسیدن به مقام بالای کار نویسندگی و ادبی کم کند. از این رو فعالیت هایش را با روزنامه ها بیشتر می کند و در ننتجه از سال ۳۲ تا ۵۱ با سمت مسئولیت صفحه ی شعر و ادب مجله ی روشنفکر دوران طلایی ای را پشت سر می گذارد. در صفحاتی که وی به مسئولیت مدیریت مشغول بود ، به زمینه های ادبی و فرهنگی از جمله نقد کتاب، فیلم، تئاتر، نقاشی و شعر می پرداخت و در همه ی دوران مدیریتش شاهکارهای بسیاری در این حوزه ها بعمل می آورد .

فریدون مشیری روحیه ای بسیار حمایتی داشت و هیچ گاه آنچنان که مرسوم این مقام ها بود عمل نکرد و از تمامی جوانانی که به ادبیات وارد شده بودند ، حمایت می کرد. بسیاری از شاعران صاحب نامی که امروزه در ادبیات ایران طلایه دار هستند ، نخستین بار شعرهایشان را در صفحاتی که فریدون مشیری مسئول آن بود به نشر رساندند و مشهور گردیدند. از سوی دیگر بسیار خاطرات داریم که فریدون مشیری انسان هایی را به سمت و سوی ادبی رزیستن حمایت کرده است و آن ها را در این راه بسیار سخت حمایت کرده است .

فریدون مشیری در مجله ی سپید و سیاه نیز مدتی مدیریت صفحه های ادبی را بر عهده داشت. اما بعد ، در همان سالها که مدیریت سپید و سیاه بر روی دوش او بود ، مجله ی سخن که آن زمان سردبیرش دکتر پرویز ناتل خانلری بود ، به او پیشنهاد همکاری داد و این شد که وی همکار این بزرگ مرد ادبیات گردید. سال ۵۰ به شرکت مخابرات رفت و سال ۵۷ بازنشسته گردید. اما اگر بخواهیم به زندگی ادبی او بپردازیم و ماجرای شاعر شدنش را بازگو کنیم باید به این امر اشاره کنیم که مشیری شعر گفتن را تقریبا از پانزده سالگی شروع کرده بود. اما نخستین مجموعه شعری که از او منتشر شد در ۲۸ سالگیش بود .

خود وی در باره ی نخستین مجموعه اش که تشنه ی طوفان نام داشت می گوید : ” چهارپاره‌هایی بود که گاهی سه مصرع مساوی با یک قطعه کوتاه داشت، و هم وزن داشت، هم قافیه و هم معنا، آن زمان چندین نفر از جمله نادر نادرپور، هوشنگ ابتهاج (سایه)، سیاوش کسرایی، مهدی اخوان ثالث و محمد زهری بودند که به همین سبک شعر می‌گفتند و همه شاعران نامدار شدند، زیرا به شعر گذشته بی‌اعتنا نبودند .

اخوان ثالث، نادرپور و من به شعر قدیم احاطه کامل داشتیم، یعنی آثار سعدی و حافظ و فردوسی را خوانده بودیم، در مورد آن‌ها بحث می‌کردیم و بر آن تکیه می‌کردیم ” . وی پس از اینکه به شهرتی روز افزون در دنیای شعر رسید به حوزه ی موسیقی ورود کرد. وی برای نخستین بار به شورای موسیقی رادیو رفت و در کنار اساتید بزرگی چون ابتهاج و بهبهانی و عماد خراسانی به سرایش شعر مشغول گردید .

فریدون مشیری در برنامه گلهای آن زمان شعرهای جاودانی سرود که امروزه بسیاری از آن ها ماندگار ترین در ذهن مردم شده اند. علاقه ی مشیری به شناخت موسیقی این امکان را به او داد که با توجه به شرایطی که آن زمان در رادیو وجود داشت ، شروع به یادگیری موسیقی اصیل ایرانی می کند و در مدت زمانی کوتاه به دستگاه ها و ردیف موسیقی ایرانی تسلط کامل پیدا می کند .

فریدون مشیری در سال ۷۷ به آلمان و آمریکا سفر می کند و مراسم شعر خوانی برگزار می کند و خیل عظیمی از طرفداران ادبیات پارسی را به سالن های شعر خوانی اش می کشد. وی همچنین یکی از بزرگترین محققان عرفان ایرانی است. وی کتابی را تحت عنوان یکسو نگریستن و یکسان نگریستن به نشر رسانده است که طی آن ۱۰۰ ماجرای مربوط به ابوسعید ابوالخیر ذکر شده است .

مقدمه ی این کتاب را دکتر جواد نوربخش نوشته است. مشیری در زندگی شخصی اش نیز با خانم اقبال اخوان ازدواج کرد و دو فرزند به نام بابک و بهار ثمره ی این ازدواج ابدی بوده است .

دکتر عبدالحسین زرین کوب از بزرگان ادبیات پارسی در باب ارزش کار مشیری این چنین گفته است که  : ” در طی سال‌ها شاعری، فریدون از میان هزاران فراز و نشیب روز، از میان هزاران شور و هیجان و رنج و درد هرروزینه آنچه را به روز تعلق دارد، به دست روزگاران می‌سپارد و به قلمرو افسانه‌های قرون روانه می‌کند .

چهل سالی – بیش و کم – هست که او با همین زبان بی‌پیرایهٔ خویش، واژه واژه با همزبانان خویش همدلی دارد… زبانی خوش‌آهنگ، گرم و دلنواز. خالی از پیچ و خم‌های بیان ادیبانهٔ شاعران دانشگاه‌پرورد و در همان حال خالی از تأثیر ترجمه‌های شتاب‌آمیز شعرهای آزمایشی نو راهان غرب. ” . فریدون مشیری این شاعر بزرگ ادبیات ایران به تاریخ ۳ آبان سال ۷۹ در سن ۷۴ سالگی برای همیشه از این جهان دیده فرو بست .

آثار فریدون مشیری

• ۱۳۳۴ تشنه طوفان
• ۱۳۳۵ گناه دریا
• ۱۳۳۷ نایافته
• ۱۳۴۰ ابر
• ۱۳۴۵ ابر و کوچه
• ۱۳۴۷ بهار را باور کن
• ۱۳۴۷ پرواز با خورشید
• ۱۳۵۶ از خاموشی
• ۱۳۴۹ برگزیده شعرها
• ۱۳۶۴ گزینه اشعار
• ۱۳۶۵ مروارید مهر
• ۱۳۶۷ آه باران
• ۱۳۶۹ سه دفتر
• ۱۳۷۱ از دیار آشتی
• ۱۳۷۲ با پنج سخن‌سرا
• ۱۳۷۴ لحظه‌ها و احساس
• ۱۳۷۸ آواز آن پرنده غمگین
• ۱۳۷۹ تا صبح تابناک اهورایی
• ۱۳۸۴ نوایی هماهنگ باران
• ۱۳۸۴ از دریچه ماه

آثار موسیقایی مبتنی بر اشعار فریدون مشیری نیز به شرح زیر می باشد :

• پائیز – علیرضا افتخاری/ هرداد-پازوکی آلبوم پائیز
• سرود بهار (بوی باران)-فرهاد فخرالدینی/ فریدون فرهی – (گروه کر)
• بهارم دخترم-فرهاد فخرالدینی / مرضیه
• آخرین جرعه این جام-فرهاد فخرالدینی / مرضیه / علیرضا قربانی
• اشتیاق-فرهاد فخرالدینی / سیما بینا / علیرضا قربانی
• نیایش-فرهاد فخرالدینی / محمد رضا شجریان
• می ناب-روح‌الله خالقی / کاوه دیلمی
• دل تنگ-فؤاد حجازی / محمد اصفهانی
• آلبوم لبریز-بابک مشیری
• کهکشان عشق-محمد سریر/ محمد نوری
• به تو می‌اندیشم- نصرالله معین
• خوش بحال غنچه‌های نیمه باز-داریوش/فرید شب‌خیز / بیژن خاوری
• کوچه (بی تو مهتاب)-خواننده و آهنگساز : حسین دهقان – نوازندگان : حسین دهقان و امیر حسین محمودی / سبک: پاپ
• بهترین بهترین من/آزاده عظیمی/ گروه کر صمات
• شب‌ها که می‌سوخت/سهیل نفیسی
• دام (نام ترانه: پرواز)/لوگا رامین ترکیان/مامک خادم/خسرو انصاری/گروه حقیقت
• با برگ (نام ترانه: حریق خزان) -مهیار علیزاده / علیرضا قربانی
• تو نیستی که ببینی – حامد نیک‌پی
• ستوه – پرناز پرتوی
• گلچهره مپرس – محمدرضا شجریان
• سرود زندگانی – داریوش / صادق نوجوکی
• به یاران ندا می‌رسد – آلبوم : شیدایی / آهنگ : تصنیف یاران / خواننده : صدیق تعریف
• شراب چشمان/خواننده:محسن نامجو/آهنگساز:احسان مطوری/آلبوم:سودای من

نمونه ای از اشعار فریدون مشیری

فریدون مشیری شعرهایی ماندگار گفته است ، اما از میان آنان شعر کوچه گیرایی بسیاری دارد و با اقبال بسیاری در بین مردم ایران روبرو شده است . در ادامه این شعر زیبا را با هم مرور می کنیم :

بی تو ، مهتاب شبی باز از آن کوچه گذشتم

همه تن چشم شدم خیره به دنبال تو گشتم

شوق دیدار تو لبریز شد از جام وجودم

شدم آن عاشق دیوانه که بودم !

در نهانخانه جانم گل یاد تو درخشید

باغ صد خاطره خندید

عطر صد خاطره پیچید

یادم آید که شبی با هم از آن کوچه گذشتیم

پر گشودیم و در آن خلوت دلخواسته گشتیم

ساعتی بر لب آن جوی نشستیم

تو همه راز جهان ریخته در چشم سیاهت

من همه محو تماشای نگاهت

آسمان صاف و شب آرام

بخت خندان و زمان رام

خوشه ماه فرو ریخته در آب

شاخه ها دست برآورده به مهتاب

شب و صحرا و گل و سنگ

همه دل داده به آواز شباهنگ

یادم آید : تو بمن گفتی :

ازین عشق حذر کن !

لحظه ای چند بر این آب نظر کن

آب ، آئینه عشق گذران است

تو که امروز نگاهت به نگاهی نگران است

باش فردا ، که دلت با دگران است

تا فراموش کنی ، چندی ازین شهر سفر کن !

با تو گفتنم :

حذر از عشق ؟

ندانم

سفر از پیش تو ؟

هرگز نتوانم

روز اول که دل من به تمنای تو پَر زد

چون کبوتر لب بام تو نشستم

تو بمن سنگ زدی ، من نه رمیدم ، نه گسستم

باز گفتم که : تو صیادی و من آهوی دشتم

تا به دام تو درافتم ، همه جا گشتم و گشتم

حذر از عشق ندانم

سفر از پیش تو هرگز نتوانم ، نتوانم … !

اشکی از شاخه فرو ریخت

مرغ شب ناله تلخی زد و بگریخت !

اشک در چشم تو لرزید

ماه بر عشق تو خندید

یادم آید که دگر از تو جوابی نشنیدم

پای در دامن اندوه کشیدم

نگسستم ، نرمیدم

رفت در ظلمت غم ، آن شب و شبهای دگر هم

نه گرفتی دگر از عاشق آزده خبر هم

نه کنی دیگر از آن کوچه گذر هم !

بی تو ، اما به چه حالی من از آن کوچه گذشتم

سوالات متداول در خصوص زندگینامه فریدون مشیری

۱- فریدون مشیری کیست ؟

فریدون مشیری ، شاعر معروف و بلند مرتبه ی ایرانی ، به تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۰۵ در تهران دیده به جهان گشود . محل تولد او را خیابان ایران تهران در محله ی عین الدوله گفته اند

۲- شش اثر از آثار فریدون مشیری را نام ببرید ؟

• ۱۳۳۴ تشنه طوفان
• ۱۳۳۵ گناه دریا
• ۱۳۳۷ نایافته
• ۱۳۴۰ ابر
• ۱۳۴۵ ابر و کوچه
• ۱۳۴۷ بهار را باور کن

شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید

آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب