هگل

گئورگ ویلهلم فریدریش هگل ، نویسنده ، فیلسوف و از بزرگترین و تاثیرگذار ترین چهره های تاریخ علم در دنیا ، به تاریخ ۲۷ آگوست سال ۱۷۷۰ در اشتوتگارت آلمان دیده به جهان گشود .

آن زمان اشتوتگارت پایتخت آلمان غربی بود. نام او در اصل فردریش ولهلم هگل می باشد که بعد ها به سبب راحتی در تلفظ همه او را به نام هگل که نام فامیلی او بود صدا می زدند .

پدر هگل ، بر اساس آنچه که گفته اند ، منش و کارمند یکی از ادارات در اشتوتگارت بوده است و در مراجع قضایی فعالیت می کرده است. اما بعد مادر او نیز به نام ماریا لویسا نیز دختر وکیلی بود که که در دادگاه عالی آلمان غربی فعالیت می کرد .

زندگینامه هگل

هگل زندگی متوسطی را در خانواده ای متوسط شروع کرد اما هنوز سیزده بهار از زندگیش را بیشتر ندیده بود که مادرش را از دست داد . هگل که از دوران کودکی بسیار حساس و وابسته به مادر بود از این جدایی آسیب بسیار می بیند . علت مرگ مادر هگل تب مالت بود که خود هگل و پدرش نیز به این بیماری دچار شده بودند اما توانستند از شر این بیماری جان سالم به در ببرند .

با این اوصاف ، هگل و خواهرش و یک برادر به نام جورج باقی مانده ی خانواده ای بودند که حال دیگر یک عضو اصلی خود را از دست داده بود .

اما بعد اگر بخواهیم کمی به عقب برگردیم و زندگی هگل را بیشتر مرور کنیم باید به این امر اشاره کنیم که وی زمانی که تنها سه سال سن داشت به مدرسه ای آلمانی رفت و دو سال بعد به مدرسه ای لاتین زبان رفت .

هگل در روزهای نخست مدرسه ی لاتین از همه ی دیگر دانش اموزان پیش تر بود چرا که مادر هگل آن زمان به او نخستین درس های ابتدایی از زبان لاتین را آموخته بود و این مسئله باعث شده بود که بر روی درس هگل بسیار تاثیر گذاشت. هگل مطالعات خودش را از همان دوران کودکی شروع کرد .

درست در زمانی که هشت یا نه سال سن داشت به کمک مادرش شروع به خواندن شعر های آلمانی کرد و سعی کرد که این شعرها را بخاطر بسپارد . در واقع هگل از دو سو در بعد مطالعه سود می برد. یک آنکه وی در مدرسه ای درس می خواند که مطالعه محور بود و تمامی درس ها حول مطالعات گسترده بر روی ادبیات ، مذهب و فرهنگ آلمان شکل می گرفت و دوم آنکه وی در خانه ای زندگی می کرد که مادرش به فرزندان مطالعه را یاد میداد و با آنها در این راه همراهی می کرد .

هگل از دوره ی نوجوانی کم کم به مطالعات جدی روی آورد و در این دوره بود که در اوج تنهایی های دوره ی نوجوانی با فیلسوفانی بزرگ چون اسپینوزا ، کانت ، روسو و گوته آشنا گردید و این فلاسفه توانستند تاثیرات بسیاری بر روی اندیشه های او بگذارند. سال ۱۷۸۸ آغاز تحصیلات جدی هگل در مدرسه ی دینی پروتستان ها بود .

او در این دوره به شهر توبینگن رفت و در این شهر به فلسفه ی دینی آشنا گشت . در همین شهر نیز به ملاقات فیلسوف بزرگ دوران ، فردریش شلینگ رفت که بسیار بر روی تفکرات او تاثیر گذاشت .

اما این میان تاثیر یک ادیب بر زندگی هگل بیش از پیش مورد اشاره است و آن هم فردریش هولدرلین ، شاعر آلمانی است که در آن دوران با او همکلاس بود و فضای دوستی بین آنان بسیار بر روحیه ی لطیف هگل تاثیر گذاشت .

در این دوره از تفکر خود ، درگیر انقلاب فرانسه می شود. او هر روز روزنامه ها را مرور می کرد و وقایع مربوط به انقلاب فرانسه را زیر نظر می گرفت. در واقع این سه تن که در بالا نام بردیم ، تبدیل به یک جریان فکری شدند که نمونه ی آن در تاریخ اندیشه ی آلمان کم یافت می شود .

در همان گیر و دار اتفاقات انقلاب فرانسه ، این سه یک باشگاه و یا یک نوع انجمن راه انداختند که در آن به تفسیر اتفاقات انقلاب فرانسه می پرداختند و آن را مورد بحث قرار میدادند .

پس از این که هگل تحصیلاتش را در توبینگن به اتمام رساند قصد کرد که به برن بیاید و همین شد که اولین شغلش را بعنوان معلم سرخانه در برن یافت کند. او در مدتی که در برن اقامت کرده بود مطالعاتش را دوباه از سر گرفت و شروع به نوشتن کرد. در واقع طلوع بسیاری از کارهای درخشان هگل از همین دوره آغاز شد  ، چرا که وی تا آن زمان تبدیل به مخزنی از اندیشه های ناب شده بود که نوشتن به او فرصت بازپروری و نمایان شدن آن ها را میداد .

با این اوصاف ، وی آثاری خلق کرد که مهم ترین آن ها در کتاب  ” زندگی مسیح ” خلاصه شده بود. سال ۱۷۹۷ هگل به فرانفکورت می آید و در این سال موفق می شود که با همکاری دوست قدیمی اش شلینگ ، بنای بسیاری از پژوهش های خود را بگذارد و روند جدیدی را در تحصیل و تالیف کتاب هایش شروع کند .

شلینگ در آن سالها استاد دانشگاه بود و همین امر باعث شد که به هگل پیشنهاد دهد که به دانشگاه بیاید و برای تدریس در دانشگاه اقدام کند و اگر پذیرفته شد ، در دانشگاه بماند ، چرا که دانشگاه فرصت های تحقیقاتی او را نیز بسیار تسهیل می کنند .

اما در آن زمان حدودا سی سال سن داشت که در دانشگاه مشغول به کار شد و فلسفه درس می داد .

بعد از اینکه در دانشگاه مشغول به کار شد ، مجله ای راه اندازی کرد که مقالات فلسفی چاپ می کرد و خودش مدیریت آن را بر عهده گرفت. هگل در دانشگاه با موفقیت های بسیاری روبرو شد . ابتدا به امر نشان استاد تمامی دریافت کرد و سپس به عنوان یکی از اساتید برتر فلسفه در آلمان شناخته شد . اما اوج فعالیت های نوشتاری او در دوره ای شکل گرفت که سپاه ناپلئون در حال اشغال آلمان بود .

وی در این دوره بود که کتاب پدیدار شناسی روح را منتشر کرد و چندی بعد نیز به این دلیل که فرانسه دیگر کاملا بر المان چیره شده بود ، به نورنبرگ رفت تا که در آنجا کاری پیدا کند .

در نورنبرگ تدریس در دبیرستان را انتخاب کرد و سعی کرد که به این روش امرار معاش کند اما به هیچ وجه این مصائب نتوانست مانع نوشتن و بیان اندیشه های او شود .

اتفاقا او در زمانی که در سخت ترین روزهای زندگی خود در نورنبورگ بود ، کتابی را می نویسد که انقلابی در علم منطق در جهان محسوب می شود .

او در واقع بزرگترین و دومین اثر سترگ خود را در قالب کتابی به نام علم منطق منتشر کرد. وی پس از اینکه دوباره اوضاع آلمان آرام گرفت به سمت استادی دانشگاه هایدلبرگ منسوب شد و تا سال ۱۸۱۸ نیز در همین دانشگاه کرسی تدریس را در دست گرفت .

بعد از آن وی به بزرگترین افتخار تدریس خود در دانشگاه برلین دست یافت و تا پایان عمر در این مسند مشغول تدریس گشت .

او تنها یک استاد دانشگاه نبود بلکه توانست جایگاه خود را به عنوان یک مکتب فکری و فلسفی گسترش دهد و این دلیل ماندگاری او بود که هیچ گاه خود را در قامت یک فیلسوف و یا استاد دانشگاه منحصر نکرد. هگل در پایان ، در سال ۱۸۳۰ ریاست دانشگاه برلین را بر عهده گرفت و در مدت کوتاهی که در این دانشگاه ریاست کرد تحولات بسیار گسترده ای را برای آن فراهم آورد اما درست یکسال بعد از آن در ۱۴ نوامبر سال ۱۸۳۱ به دلیل ابتلا به بیماری وبا دار فانی را وداع گفت .

نکته ی جالب توجه در باب هگل ذکر این نکته است که بسیاری از نوشته های او در دوران پس از مرگ او به ثمر رسیده اند و مشتاقان او با کنار هم گذاردن درس نامه ها و بسیاری از نوشته های شخصی اش کتاب های او را به چاپ رساندند. هگل هم اکنون جز یکی از ده مکتب فکری پرطرفدار در فلسفه ی جهان می باشد .

آثار هگل

• عقل در تاریخ، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، حمید عنایت (مترجم)، تهران: شفیعی
• عناصر فلسفهٔ حق، هگل، ترجمهٔ مهبد ایرانی‌طلب، تهران: نشر پروین، ۱۳۷۸
• اسپینوزا، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، مسعود سیف (مترجم)، تهران: گفتمان، ۱۳۸۱
• درس گفتارهایی پیرامون فلسفه زیبایی‌شناسی، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، زیبا جبلی(مترجم)، تهران: آب نگاه، ۱۳۸۵
• فنومنولوژی روح (پدیدارشناسی ذهن)، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، زیبا جبلی (مترجم)، تهران: شفیعی، ۱۳۸۶
• استقرار شریعت در مذهب مسیح، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، باقر پرهام (مترجم)، تهران: آگاه، ۱۳۸۶
• پیش گفتار پدیدارشناسی جان، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، باقر پرهام (مترجم)، تهران: آگاه، ۱۳۸۶
• دفترهای سیاست مدرن ۱ (پنج متن سیاسی از هگل)، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، محمدمهدی اردبیلی (مترجم)، تهران: روزبهان، ۱۳۹۱
• پدیدارشناسی جان، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، باقر پرهام (مترجم)، تهران: کندوکاو، ۱۳۹۰
• خدایگان و بنده، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، حمید عنایت ( مترجم)، تهران: خوارزمی، ۱۳۵۴
• نظام ینا ۱۸۰۴–۱۸۰۵: متافیزیک، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، محمدمهدی اردبیلی مترجم، تهران: حکمت، ۱۳۹۵
• درس‌هایی دربارهٔ فلسفه تاریخ، گئورگ ویلهم فریدریش هگل (مترجم)، ابراهیم ملک اسماعیلی:انتشارات نگاه، ۱۳۹۵
• دانش منطق، گئورگ ویلهم فریدریش هگل (ترجمه از متن آلمانی، مترجم)، ابراهیم ملک اسماعیلی:انتشارات نگاه، ۱۳۹۰
• دانش پدیدارشناسی روح، گئورگ ویلهم فریدریش هگل (مترجم)، ابراهیم ملک اسماعیلی:انتشارات نگاه، ۱۳۹۵
• علم منطق، گئورگ ویلهلم هگل، ترجمه: ش.ص. زاهدی، انتشارات سورمه، ۱۳۹۳

مروری بر آثار و اندیشه های هگل

هگل ، خلاصه ای از تاریخ فلسفه تا به قرن نوزدهم است. هنگامی که از هگل صحبت می کنیم به ناچار باید از یک شخصیت چند بعدی صحبت کنیم که نه تنها فلسفه را درک می کرد ، بلکه یک منطق دان نیز بود و از سویی ادبیات و هنر را نیز درک می کرد . او سالهای زیادی را در سختی ها و تلاطم های روزگار طی کرد و تبدیل به یکی از دانشمندان بزرگ زمانه ی خود و تاریخ علم گردید. عمده کارهای هگل بر روی فلسفه متمرکز است . هر چند که نمی توان هگل را در قالب چند جمله و کلمه خلاصه کرد ، اما در ادامه نوشته ها و جملات قصاری از او برایتان فراهم دیده ایم که می توانید با بخشی از تفکرات او آشنا شوید. :

• ما در تاریخ به آنچه بوده و آنچه هست می‌پردازیم، امّا در فلسفه، بر خلافِ تاریخ، نه با آنچه منحصراً به گذشته یا حتّی به آینده تعلّق دارد، بلکه با آنچه هست، هم در این زمان و هم برای همیشه، یعنی با عقل، سروکار داریم.
• مادام که فلسفه می‌تواند مدّعی باشد که علاقه‌ای آزاد و ناوابسته – در واقع حتّی برترین علایق است – آموزگارِ آن باید صراحتاً اذعان کند که در هیچ جا ممکن نیست فلسفه ارزش چندانی داشته باشد مگر برای عدّه‌ای انگشت شمار.
• بنابراین، نخستین شرطِ ظاهری برای دستیابی به هر چیزِ بزرگ یا عقلانی، خواه در زندگی خواه در علم، استقلال داشتن از افکارِ عمومی است. به طور قطع، افکار عمومی، دیر یا زود چنین دستاوردی را به رسمیّت خواهد شناخت و سرِ وقت، آن را به یکی از پیشداوری‌های خود، بدل خواهد کرد.

• آزمودن، تنها آزمودنِ آنچه می‌دانیم نیست، بل‌که آزمودنِ معیارِ دانش نیز هست.
• حقیقتِ سوبژکتیویته، تنها در یک سوژه، و شخصیت تنها یک خصلتِ مشخص است. هگل به جا یِ آن که آن‌ها را به منزله یِ محمولِ سوژه‌ها بنگرد، محمول‌ها را به هستی‌ها یِ مستقل تبدیل می‌کند و آن‌ها را وامی‌دارد تا از طریقِ روندی رازآمیز به سوژه‌هایش بدل‌شوند.
• آموزش و پرورش هنر ساختن انسان اخلاقی است.
• هیچ کار بزرگی در جهان بدون اشتیاق انجام نشده است.
• آزاد بودن چیزی نیست، آزاد شدن همه چیز است.
• مردانگی تنها به مرد بودن نیست، [ بلکه ] به همت و گذشت است.
• مردان بزرگ، آفریننده و نوآور نبوده‌اند، بلکه به منزلهٔ قابله‌هایی بودند برای آنچه روح زمان بدان آبستن بود.
• اندیشه شاعرانه تنها خواب و خیال نیست، بلکه نتیجه مطالعه، تجربه، حافظه و شناخت جهان است.
• تاریخ هیچ گاه به ما انسان ها چیزی نمی‌آموزد و این یعنی آن که که بشر هرگز از تاریخ چیزی نیاموخته است.

سوالات متداول در خصوص زندگینامه هگل

۱- هگل کیست ؟

گئورگ ویلهلم فریدریش هگل ، نویسنده ، فیلسوف و از بزرگترین و تاثیرگذار ترین چهره های تاریخ علم در دنیا ، به تاریخ ۲۷ آگوست سال ۱۷۷۰ در اشتوتگارت آلمان دیده به جهان گشود .

۲- مهمترین آثار هگل چیست ؟

• درس گفتارهایی پیرامون فلسفه زیبایی‌شناسی، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، زیبا جبلی(مترجم)، تهران: آب نگاه، ۱۳۸۵
• فنومنولوژی روح (پدیدارشناسی ذهن)، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، زیبا جبلی (مترجم)، تهران: شفیعی، ۱۳۸۶
• استقرار شریعت در مذهب مسیح، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، باقر پرهام (مترجم)، تهران: آگاه،

شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید

آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب