زندگینامه دنی دیدرو ، نویسنده و فیلسوف فرانسوی و از بزرگان ادبیات جهان در عصر روشنگری ، به تاریخ ۵ اکتبر ۱۷۱۳ در لانگر فرانسه دیده به جهان گشود .

دیدرو از خانواده متوسط و مرفه بود. تحصیلات درخشانی در مدرسه مذهبی شهر زادگاهش انجام داد .

در ۱۷۲۸ برای ادامه تحصیل در فلسفه و علوم الهی به پاریس رفت و در ۱۷۳۲ به رشته حقوق دانشگاه پاریس وارد شد .

چندی نیز به تدریس اشتغال ورزید، سپس دنباله آن را رها کرد و به فرا گرفتن زبان انگلیسی و علوم پرداخت .

دنی دیدرو با وجود وضع دشوار مالی به آموختن دانش زمان شوق خاصی نشان می داد .

در ۱۷۴۰ با آنتوانت شامپیون که سه سال از او بزرگتر بود، آشنا شد و در ۱۷۴۳ پنهانی با وی ازدواج کرد و همین امر سبب قطع رابطه او با پدرش گردید .

این زن خوی دلپذیری نداشت و هرگز به فعالیت معنوی شوهر اظهار علاقه نمی کرد .

دنی دیدرو در ۱۷۴۲ با روسو آشنایی و دوستی یافت و در این زمان به ترجمه آثاری مانند تاریخ یونان و فرهنگ پزشکی دست زد .

اولین کار مهم او در ۱۷۴۵ به نام مقاله در باره شایستگی و تقوا ، اقتباسی بود از مقاله ی شافتیسبری ، ادیب و سیاستمدار انگلیسی که دیدرو اندیشه های شخصی خود را نیز درباره مسایل اخلاقی به آن افزوده بود .

در ۱۷۴۶ کتاب افکار فلسفی را انتشار داد که نظر فلسفی و روش مذهبی او را منعکس می کرد و به سبب آنکه برخلاف مبانی مذهب سنتی بود، از طرف مجلس شورا محکوم گردید .

مطلب پیشنهادی : نامه عاشقانه

دنی دیدرو بعد ها در ۱۷۶۱ ضمایم را به افکار ، افزود که در ۱۷۷۰ انتشار یافت و تحول فکری او و تمایلش را به فلسفه مادی نشان می داد .

کتاب گشت و گذار شکاک  قصه ای استعاری بود، شامل سه موضوع فلسفی یعنی مذهب اصلاح ناپذیر، خدا پرستی فلسفی، کفر و الحاد ضد اخلاقی که در آن به قلم استادانه ی دیدرو به رشته ی تحریر  در آمده بود .

داستان گوهرهای غماز ، در قالب افسانه، اشاره هایی به زندگی در باری داشت و همچنین شامل اندیشه هایی بود در قلمرو فکر و اخلاق و هنر .

کمی بعد دیدرو رساله هایی درباره موضوع های مختلف ریاضی را منتشر کرد و کتاب پرنده ی سفید ، قصه ی آبی  را نوشت که در ۱۲۹۸ انتشار یافت .

کتاب “نامه ای درباره نابینایان به شیوه کسانی که می بینند ” ، در ۱۷۴۹ منتشر شد. این اثر تحلیلی روانی است از کور مادرزادی که بر اثر عمل جراحی چشم و بدست آوردن بینایی ، دنیای خارج و ناشناخته ای را کشف می کند و ناگهان در زندگی معنویش تغییراتی پدید می آید .

دنی دیدرو در این کتاب ضعف ادله اثبات وجود خدا را نشان می دهد و همین امر موجب توقیف و زندانی شدن او می گردد و پس از سه ماه که از زندان آزاد می شود ، مدتی نیز در خانه اش تحت نظر قرار می گیرد و هنگامی که به کلی آزادی خود را باز می یابد، به کار می پردازد .

مطلب پیشنهادی : کلیپ انگیزشی

دنی دیدرو با همکاری دالامبرت مامور طرح و اداره دایره المعارف مهمی شد که سالها همه وقت و ذهن او را به خود مشغول داشت و سرانجام کار وسیع دایره المعارف در ۱۷۷۲ پایان پذیرفت و او در ضمن این کار ، نوشته های متعدد فلسفی نیز نوشت که غالب آنها پس از مرگش انتشار یافت .

نامه در باب کرها و گنگها،  علاوه بر بررسی علمی دقیقی درباره کرها و کنگھا مجموعه فشرده ای است از نظریه های اصلی دیدرو در باره مسایل مختلف فلسفی و زیبایی شناسی که به رشته ی تحریر در آمده است. در همین سال دنی دیدرو و دالامبرت به عضویت آکادمی برلین در آمدند .

دیدرو در ۱۷۵۳ جلد اول کتاب در تعبیر طبیعت و در ۱۷۵۴ دومین جلد آن را انتشار داد که در آن به فلسفه علوم بازگشته و با قدرتی فراوان و طرز تفکری پیشرو وضع دانش زمان را شرح داده و بر علوم تجربی تکیه کرده است .

در ۱۷۵۵ روابط دیدرو با سوفی وولان آغاز شد که خود موجب پدید آمدن یک رشته مکاتبات گران بها و ستایش آمیز در ادبیات فرانسه گشت .

از آثار مهم دیدرو که تحول فلسفی او را نشان میدهد و وی را یکی از قویترین و برجسته ترین متفکران عصر معرفی می کند، کتاب مذاکره میان دالامبرت و دیدرو است که در ۱۷۶۹ نوشته شده و در ۱۸۳۰انتشار یافته است .

گذشته از آثار فلسفی متعدد و گرانبها، دیدرو آثاری در باب فعالیت های هنری مانند نقاشی انتشار داد، اما آنچه او را به عامه مردم ارتباط داده، آثار داستانی اوست که تقریبا همه پس از مرگش انتشار یافت .

این آثار چه از سبک جدید داستان نویسی و نقل، چه از نظر نمایاندن خصوصیتهای اخلاقی بشر، چه از نظر افکار پر تحرک و القا کننده، آثار پرارزشی بشمار می آید .

رمان راهبه داستانی بود در شیوه نامه نگاری از رنجهای روحی دختر جوانی که در صومعه به سر می برد و هجوی از زندگی قراردادی و مرسوم اجتماع را به تصویر می کشد. داستان این دیگر قصه نیست ،نمونه هایی از حقایق زندگی را با صحنه هایی از اعمال مستند و مواردی از بی وفایی در عشق پیش چشم می گذارد .

مطلب پیشنهادی : قانون جذب

از جمله آثار گرانبهای دنی دیدرو کتاب برادرزاده رامو است که چندین بار آن را نوشته و مورد تجدید نظر قرار داده و سرانجام در ۱۸۹۱ به چاپ رسیده است. در این اثر میان برادر زاده آهنگساز مشهور رامو که خود نیز در موسیقی استعداد فراوان داشت، اما جوانی لا ابالی و مخالف آداب و رسوم بود، با دوستش مکالمه ای صورت می گیرد و در خلال آن همه نوع مسایل آمیخته با حکایتهای مطایبه آمیز و کوتاه و روشن دیده می شود .

دیدرو گاه مستقیم و گاه غیر مستقیم از زبان برادر زاده رامو افکار شخصی خود را بیان می کند .

در داستان ژاک جبری نیز گفتگویی در باره آزادی بشر در قالب حکایتهای کوتاه انجام گرفته است. دو اثر اخیر شاهکار دیدرو بشمار می آید و هر روز بر ارزش آن افزوده می شود .

دنی دیدرو از دوره جوانی به عالم تیاتر علاقه بسیار ابراز می داشت و پیوسته در پی آن بود که در نوع نمایش تحولی ایجاد کند .

پس در سالهای ۱۷۵۷ – ۱۷۵۸ با نوشتن چندین نمایشنامه خود را به عنوان نویسنده آثار نمایشی نیز معرفی کرد.

از جمله نمایشنامه های او پسر نامشروع است که در ۱۷۷۱ برصحنه آمد . آیا او نیک سرشت است یا شرور ، در ۱۷۵۸ منتشر شد و در ۱۸۳۴ نمایش در آمد .

نمایشنامه اخیر مورد ستایش فراوان بودلر قرار گرفت و می توان گفت که در عصر ما نیز قابل نمایش است .

دیدرو در این نمایشنامه بسیاری از صفات خود را در وجود قهرمان اصلی جای داده است. در مقاله نیز در باره هنر نمایش به این دو نمایشنامه افزوده است با عنوان سخنانی در باره شعر نمایشی و مذاکره هایی درباره پسر نامشروع که در هر دو انقلابی ادبی دیده می شد که بعدها به رمانتیسم منجر گشت .

دیدرو با بازیگر معروف انگلیسی گریک مکالمه هایی داشته است که ملاحظاتی درباره ی گاریک را در ۱۷۷۰ از آن استخراج کرده است .

همچنین نظر مخالفی در باره بازیگر را که اولین بار مساله رابطه بازیگر با شخصیت نمایشی در آن مطرح شده است را نیز به رشته ی تحریر در آورده است .

دیدرو در ۱۷۷۳ پاریس را ترک کرد و به روسیه رفت، چندی در سن پترزبورگ اقامت گزید و در بازگشت نیز اقامت های کوتاهی در شهرهای مختلف انجام داد که در ضمن آن به تهیه و چاپ چند اثر پرداخت، از آن جمله یادداشتهای سفر به هلند در ۱۸۱۹ منتشر شد .

از۱۷۷۶ فعالیت ادبی دیدرو رو به کاهش گذارد و سلامتش مختل گشت .

در ۱۷۸۳ دالامبرت و سال بعد دیدرو در گذشتند. می توان گفت که نقد هنری به وسیله دیدرو پدید آمد .

از نقدهای معروف او تالار است، نقدی در باره نمایشگاههای نقاشی و مجسمه سازی زمان که برای اولین بار به رشته ی تحریر در آمد و اقبال بسیاری نیز شامل حال او شد .

همچنین از او نوشته هایی در باره زیبایی شناسی باقی مانده و مقاله هایی نیز در همین زمینه در دایره المعارف درج گردیده است. دیدرو در مکاتبات، خاصه در نامه هایی به دوشیزه رولان با شیوه نگارش بسیار ساده و بی پیرایه و با لحنی طنز آمیز شگفتی ها و خشم های خود را آشکار می کند و صحنه هایی از زندگی روزانه پیش چشم می گذارد .

اولین چاپ آثار دیدرو در شش جلد در آمستردام بعمل آمد. دیدرو به سبب قدرت خلاقه شگرف و اندیشه های بدیع و افکار علمی و فلسفی تازه و بدیع یکی از نوابغ عالم ادب بشمار می آید .

گوته در باره او گفته است: «من پیوسته نه تنها مجذوب عقاید و شیوه تفکر دیدرو، بلکه شیفته سبک نگارش او نیز بوده ام.» . وی به تاریخ ۳۱ ژوییه ۱۷۸۴ برای همیشه دنیا را بدرود گفت .

آثار دنی دیدرو 

• ژاک قضا و قدری و اربابش، ترجمه مینو مشیری، ۱۳۸۶
• راهبه، ترجمه گیورگیس آقاسی
• برادرزاده رامو، ترجمه احمد سمیعی گیلانی
• برادرزاده ی رامو، ترجمه مینو مشیری، ۱۳۹۴، نشر چشمه
• هنرپیشه کیست، ترجمه احمد سمیعی گیلانی، انتشارات فرانکلین، ۱۳۴۷

مروری بر آثار دنی دیدرو 

دیدرو ، نویسنده ای با استعداد و با ایده های بسیار ناب بود. شم فلسفه اندیشانه ی او باعث می شد که تمام کتاب هایی که به چاپ می رساند ، ایده های نابی در آن ها باشد و به همین سبب نیز همیشه با اقبال بسیار گسترده مردم روبرو می شد. اما بعد ، باید به این نکته اشاره کرد که یکی از فعالیت های ارزشمند و گسترده ی دیدرو در طول عمر خود ذکر این نکته است  که وی سالهای زیادی را صرف پژوهش برای نگارش دایره المعارف و کتاب های نقد هنری کرده است. او نخستین کسی است که در تاریخ جهان ، نقد هنری را پیش کشیده است و از آن بعنوان روشی برای ارتقای سطح هنر بهره گرفته است. در ادامه بخش هایی از جملات قصار او را با هم مطالعه می کنیم تا که کمی با افکار این نویسنده ی بزرگ بیشتر آشنا شوید :

• از تعصب تا بربریت یک قدم فاصله است.
• یک فیلسوف تابه حال هرگز یک روحانی را نکشته است، در حالیکه روحانیون فلاسفه زیادی را کشته‌اند.
• اختلالات یک جامعه هیچگاه ترسناکتر از وقتی نیستند که به بهانهٔ دین طرح واقعی خود را پنهان کرده باشند.
• شکاکیت اولین گام به سوی حقیقت است. باید در همه جا به‌کار گرفته شود، زیرا سنگ محک است.
• خوشبخترین مردمان کسانی هستند که بیشترین خوشبختی را به دیگران می‌ دهند .

شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید

آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب