بدیع الزمان فروزانفر (Badiozzaman Forouzanfar)، از اساتید برجسته ی ادبیات ،

نویسنده و شاعر گران قدر ایرانی ، به تاریخ ۱۴ شهریور ۱۲۷۶ دیده به جهان گشود .

او از مشهور ترین اساتید زبان و ادبیات فارسی است

که چندین نسل طلایی ادبیات ایران را به زیر بال و پر خود پرورانده است .

اما بعد ، اگر بخواهیم در باب زندگی شخصی او صحبت به میان آوریم ،

باید به این امر اشاره کنیم که وی ابتدا به امر نامش محمد حسین بشرویه ای بود

و بشرویه ای نیز به این دلیل بود که وی در بشرویه متولد شده بود .

اما بعد وی نام خود را به بدیع الزمان فروزانفر تغییر داد و تخلص ادبی خود را فروزانفر برگزید .

بدیع الزمان فروزانفر ، در خانواده ای اهل فرهنگ دیده به جهان گشود .

پدرش از بزرگان ایران زمین بود و شعر می سرود

و بسیار اهل سواد و دانش بود و مدام فرزندانش را به این راه تشویق می کرد .

اما بعد ، بدیع الزمان تحصیلات ابتدایی خودش را در زادگاهش آموخت

و سپس به مشهد مهاجرت کرد

و در محضر ادیب نیشابوری و ادیب پیشاوری ، به تحصیل ادبیات پرداخت .

وی در سال ۱۳۰۰ به تهران مهاجرت کرد

و تحصیلاتش را در مدرسه ی سپهسالار به ثمر رساند .

وی پس از این که تحصیلاتش را در این مدرسه به ثمر رساند ،

به سبب دانش بالایی که داشت ،

در همین مدرسه به سمت معلمی اشتغال ورزید و کار خویش را ادامه داد .

وی چندین سال بعد در سمت معلم در دبیرستان دارالفنون و دار المعلمین عالی مشغول به تدریس شد

و در سال ۱۳۱۳ معاون دانشکده الهیات دانشگاه تهران شد .

اما بعد در سال ۱۳۱۴ ، هیئت ممیزه دانشگاه تهران ،

که از افرادی چون علی اکبر دهخدا و ولی الله نصر و نصر الله تقوی تشکیل شده بود ،

به او مدرک دکتری را به سبب کتابی با نام تحقیق در زندگی مولانا جلال الدین محمد بلخی اعطا کردند .

او با دریافت این مدرک توانست از همان سال با عنوان استاد در دانشکده ادبیات شروع به تدریس کند .

وی همچنین در سال ۲۳ با رای شورای اساتید به ریاست دانشکده ادبیات در آمد و تا سال ۴۶ در این منصب باقی ماند .

او از نخستین روزی که در رشته دکترای ادبیات در دانشگاه تهران شروع به تدریس کرد ، استاد دوره ی دکتری دانشگاه بود .

فروزان فر ، استاد راهنمای بسیاری از طلایه داران ادبیات در نسل های بعد بود  که از جمله ی آنان می توان به :

پرویز ناتل خانلری

ذبیح‌الله صفا

مهدی حمیدی شیرازی

عبدالحسین زرین‌کوب

غلامحسین یوسفی

محمدامین ریاحی

قدمعلی سرامی

سید محمد دبیرسیاقی

محمدرضا شفیعی کدکنی

سیمین دانشور

محمود نشاط

ضیاءالدین سجادی

جلال متینی، سید صادق گوهرین

منوچهر ستوده

منوچهر مرتضوی،

مرتضی مولانا

محمود مقتدایی اشاره کرد .

عبدالحسین زرین کوب که از شاگردان برجسته ی او بود در باب بدیع الزمان فروزان فر می گوید :

”  معلم و استادی دلسوز و صمیمی بود. درس او تنها تعلیم نبود، هم تهذیب بود و هم درعین‌حال تفریح. بااین‌همه، توفیق او در کار معلمی در بین استادان ادب عصر به‌کلی بی‌سابقه بود… شعر را به سبک قدما محکم و متین می‌گفت، مخصوصاً به شیوهٔ ناصرخسرو و خاقانی علاقه داشت، و ازاین‌حیث یادآور ادیب پیشاوری بود… احوال و اسبابی که در حیات ادبی وی مؤثر افتاد، از وی بیشتر یک محقق و یک عالم ساخت… قلمرو تحقیق او ادبیات و تصوف بود، خاصه در دوران اسلامیِ قبل از صفویه بوده است. «فروزانفر نه فقط درزمینهٔ مثنوی و مولانا، بلکه در تمام قلمرو فرهنگ اسلامی ایران محققی بی‌بدیل بود. هنوز، باوجود مرور یک ربع قرن از غیبت او [به تاریخِ آن زمان]، هرچه امروز نزد ما در زمینهٔ عرفان و ادب جدی و درخور ارج است، میراث اوست، و آنچه از حوزهٔ تأثیر تعلیم بلاواسطه یا مع‌الواسطهٔ او خارج است، غالباً از عمق و لطف و تأمل خالی به نظر می‌رسد. حوزهٔ کنجکاوی‌اش وسیع و عرصهٔ استعدادش تقریباً نامحدود بود. در جوانی، مخصوصاً در اوایل ورود به تهران، درزمینهٔ شعر و شاعری هم طبع‌آزمایی کرده‌بود. پاره‌ای از اشعارش هم، در همان ایام، شهرت و قبول قابل‌ملاحظه‌ای یافته‌بود. اما او شاعری را پیشه نکرد… تدریجاً، مثل اکثر کسانی که به‌عنوان عالم نامبردار می‌شوند، اشتغال به شاعری را دون شأن خویش می‌یافت. ازاین‌رو، جز به‌ندرت و جز به الزامِ ضرورت، شعر نگفت، و ازاین‌که به شاعری منسوب شود تا حدی ابا داشت. مقاله‌نویسی را هم در آغازِ کار با نقد بر حواشی قزوینی بر چهارمقاله آزمایش کرد؛ از آن نیز خیلی زود انصراف یافت و جز به‌ندرت یا به‌ضرورت بدان کار نپرداخت. فروزان فر ، سال ۴۶ بازنشسته ی دانشگاه تهران شد اما بعد وی بعد از دوران بازنشستگی نیز با دانشگاه همکاری کرد و بعنوان استاد دانشگاه با دانشگاه تهران همکاری می کرد. اما بعد وی در تاریخ ۱۶ اردیبهشت سال ۱۳۹۴ بر اثر سکته ی قلبی پس از ۷۳ سال عمر گران مایه برای همیشه دیده از جهان فرو بست.

آثار بدیع الزمان فروزانفر

• سخن و سخنوران، در دو جلد ۱۳۰۸–۱۳۱۲
• منتخبات ادبیات فارسی ۱۳۱۳
• رساله در تحقیق احوال و زندگانی مولانا جلال‌الدین محمد مشهور به مولوی ۱۳۱۵
• تاریخ ادبیات ایران ۱۳۱۷
• فرهنگ عربی به فارسی با مشارکت چهار نفر از استادانِ دیگر ۱۳۱۹
• خلاصهٔ مثنوی، به انتخاب و انضمام تعلیقات ۱۳۲۱
• تصحیح زندهٔ بیدار حی بن یقظان، اثر ابن طفیل ۱۳۳۴
• فیه مافیه از گفتار مولانا جلال‌الدین محمد مشهور به مولوی تصحیح ۱۳۳۰
• معارف سلطان‌العلما بهاءالدین محمدبن حسین خطیبی بلخی مشهور به بهاء ولد تصحیح ۱۳۳۳–۱۳۳۸
• مأخذ قصص و تمثیلات مثنوی ۱۳۳۳
• احادیث مثنوی ۱۳۳۴
• کلیات شمس یا دیوان کبیر ۱۳۳۶–۱۳۴۸
• معارف برهان‌الدین محقق ترمذی تصحیح ۱۳۳۹
• شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین عطار نیشابوری ۱۳۳۹–۱۳۴۰
• مناقب اوحدالدین کرمانی تصحیح ۱۳۴۷
• ترجمهٔ رسالهٔ قشیریه تصحیح ۱۳۴۵
• شرح مثنوی شریف در سه مجلد ۱۳۴۶–۱۳۴۸
• مجموعهٔ مقالات بدیع‌الزمان فروزانفر، به‌کوشش عنایت‌الله مجیدی ۱۳۵۱
• مجموعهٔ اشعار فروزانفر با مقدمهٔ دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی

مروری بر آثار بدیع الزمان فروزانفر

فروزان فر ، یکی از بزرگترین اساتید و پژوهشگران حوزه ی ادبیات در ایران می باشد .

او آثار شگرفی در باب تفسیر و شرح مثنوی داشته است

که از ماندگار ترین تفسیر های تاریخ ادبیات ایران می باشد .

فروزان فر به نوعی خود را وقف مولانا کرده بود .

او در واقع تمام آثار و مقاله های خود را در قالب کارهای مولانا پژوهی عرضه کرده بوده است .

در ادامه بخشی از سخن شاگرد برجسته ی او منوچهر دانش پژوه در باب فروزان فر را با هم مطالعه می کنیم :

 ” بزرگانی مانند مرحوم علامه قزوینی یا مرحوم فروزانفر

که پیشروان تحقیق در ایران بودند ،

امکان نداشت جمله‌ای بی منبع و مآخذ از گذشتگان یا دربارهٔ گذشتگان بگویند .

من شاگرد استاد فروزانفر بودم ، وقتی به کلاس درس می‌آمد پوشه‌ ای زیر بغل داشت

که پر از مدارک و مستندات و مآخذ درس‌ های ادبیات بود .

هر مطلبی که بیان می‌کرد ، مستنداتش را از پوشه بیرون می‌آورد

و نشان دانشجویان می‌ داد و به ما توصیه می‌ کرد

هیچ مطلبی را بدون سند و مدرک نپذیرید .

محققانی مانند فروزانفر در فرهنگ و ادبیات ما گوهری کمیاب هستند . ” .

شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید

آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب

[table id=1 /]