مروری بر زندگینامه هرمان هسه ، به همراه لیست آثار و شرحی بر افکار و اندیشه هایش
رمان هسه (Hermann Hesse) ، نویسنده و منتقد ادبی آلمانی سوئیسی و
از برندگان جایزهی ادبیات نوبل ، به تاریخ 2 ژوئیهی 1877 در آلمان دیده به جهان گشود .
هسه در وورتمبرگ و در خانواده‌ای از مبلغان مذهبی پروتستان زاده شد .
تربیتی مذهبی یافت و برای آینده‌اش تحصیل در الهیات در نظر گرفته شد ،
اما هرمان هسه آرزوی پدر و مادر را تحقق نبخشید ،
بسیار زود تحصیل در رشته علوم الهی را ناتمام گذارد و خود را به میدان زندگی افکند .
ابتدا نزد ساعت ساز و سپس نزد کتاب فروشی در شهر توبینگن به شاگردی پرداخت ؛
در این شهر بود که با محیط فرهنگی و دانشگاهی و مجامع روشنفکران آشنایی یافت و نزد خود به آموزشی وسیع دست زد .
ابتدا تنها هدفش سرودن شعر بود . اولین اشعارش با عنوان ترانه های رمانتیک در ۱۸۹۹ انتشار یافت
که هرمان هسه را سخت تحت نفوذ مکتب رمانتیسم آلمان ، خاصه نوشته های نووالیس ، نشان می داد ؛ اگر چه بعضی از نشانه های رمانتیسم
در سراسر زندگیش باقیمانده ، در سن پختگی به هیچ وجه آثارش به مکتب خاصی بستگی ندارد و سبک شخصی او را می نمایاند .
شهرت عظیم هسه پس از انتشار رمان پتر کامنزیند آغاز شد
که پیروزی بسیار یافت ، این رمان که در شیوه رمانتیسم جدید آلمان نوشته‌شده بود ،
زندگی جوانی را شرح می دهد که دهکده محدود و کوچک خود را ترک می کند
تا سراسر جهان را زیر پا گذارد ، اما او جویای هنر است و به زندگی از خلال زیبایی ها می نگرد و هرمان هسه به وسیله او می تواند
نظر های شخصی را درباره هنر و سرنوشت آن بیان کند و در جریان این جهانگردی برتری زندگی طبیعی را
بر تمدن شهری نشان دهد و تمدن غرب را سخت به باد انتقاد گیرد .
پتر ، قهرمان کتاب ، پس از سرخوردگی از سیر و سیاحت به سرگردانی خویش پایان می دهد و
به دهکده کوچک باز می گردد و کمر اصلاح آن را بر می بندد .
هرمان هسه در این اثر مسائل کودکی و نوجوانی را مطرح کرده و کسانی را وصف می کند
که در جستجوی شناخت شخصیت خویش اند و غالباً عصیان و میل گریز ، زندگی شان را به خطر می اندازد .
همین موضوع در رمان دیگر به نام زیر چرخ دنبال می شود .
در واقع هرمان هسه که سختگیری های محیط مذهبی خانواده از کودکی او را به بدبینی و عصیان سوق داده ،
در این رمان ها قیود خانوادگی و قوانین خشک اجتماع را تحمل ناپذیر می یابد و یگانه راه رهایی قهرمانان خویش
را در گریز از این نوع زندگی و روی آوردن به زندگی ساده و در آغوش طبیعت می داند .
هرمان هسه پس از این پیروزی ها با زنی که نه سال از او بزرگتر بود ، ازدواج کرد و در نخستین روز های خوشی که با او گذراند ،
تعدادی آثار دلپذیر منتشر کرد ، اما این دوره دیری نپایید و وی به شکنجه‌ای روحی دچار شد که نتوانست بر آن فائق آید و
از استعداد هنری خود چنانکه باید بهره برد ، پس برای نجات خویش از تنگنا دوری از محیط خانواده را برگزید .
رمان گرترود این بحران روحی را نشان می دهد و
در واقع سرگذشت نویسنده است و فلسفه عمیق او را عرضه می کند ،
یعنی مسئله تنهائی ، در نظر هسه زندگی تنهایی عظیمی است .
روسهالده کتاب بعدی اوست که بسیار نیز با اقبال روبرو شد .
این کتاب ماجرای اعترافات یک نقاش است و این دو اثر را می توان مکمل یکدیگر دانست .
موسیقیدان به شکست دردناک عشق گرفتار می شود و از دختری که دوست دارد ، جدا می گردد .
نقاش به‌عکس موفق می گردد که با دلدار ازدواج کند و از او صاحب فرزند شود ، اما او نیز تنهاست و خوشبختی اش چیزی ظاهری است .
هرمان هسه چنین می اندیشد که هر روز که می گذرد ما را نسبت به آنچه دوست داریم ، بیگانه تر می کند ،
زن بدون هیچگونه شادی در انتظاری پوچ بسر می برد ،
فرزند نیز که در عالم صفا به بازی سرگرم است ، همان تنهائی پدر و مادر را احساس می کند .
هرمان هسه در ۱۹۱۲ آلمان را ترک کرد ، چندی در سوئیس و در شهر برن اقامت گزید
و در ۱۹۲۳ به تابعیت این کشور درآمد ، سپس به هند که اقوام مادریش آنجا اقامت داشتند
و بعد ها برای خود او میهنی معنوی بشمار آمد ، سفر کرد .
در بازگشت به برن اوضاع جنگ جهانی او را به طور عمیقی آشفته کرد ،
از سوی دیگر ملال و افسردگی اش نیز به سبب بیماری فرزند چنان شدت یافت
که ناچار در بیمارستان بستری کشت و تحت درمان روانی قرار گرفت .
از آن پس تحلیل روانی او را سخت زیر نفوذ خود قرارداد و
موضوع تازه ای در آثارش گشت . دمیان از این دسته آثار است که در بیمارستان نوشته شد .
مسئله اصلی در میان خیر و شر است و سرگذشت دانش آموزی به نام زینکلر که تحت تأثیر دوستی
شربر به نام کرومر، ولگردی لاف‌زن و متظاهر، قرار می گیرد و
چنان در دام او اسیر می شود که به همه نوع گناه و شرارت تن در می دهد .
در اینجا هسه شر را در برابر خیر قرار می دهد و سومین قهرمان را به داستان وارد می کند و
آن رفیق دیگری است با وضع و حالی عجیب و با نگاهی که گاهی سرد است و
گاهی مرموز ، چنانکه گونی در ورای زمان بسر می برد
با گذشته ای نامعلوم و بدون تاریخ بیرون آمده است .
زینکلر با این شخص ارتباط می یابد و رفیق تازه می کوشد تا او را از دام کرومر نجات دهد و از وقت گذرانی در میخانه‌ها بازش دارد
و همین که از نجات او اطمینان حاصل می کند ، از او جدا می شود و به او می گوید :
این بار اگر به من احتیاج داشتی مرا صدا نکن ، به وجدان خود رجوع کن که صدای مرا از آن خواهی شنید .
جستجوی برقراری تعادل دشوار در کنه ذات آدمی است
که هرمان هسه را به نوشتن داستانی به نام زبداتا برانگیخت که از مهم‌ترین آثار او بشمار آمد .
این اثر از اساطیر هند الهام گرفته و بیشتر منظومه ای هندی است تا رمان .
سدهارته پسر برهمنی است که از پی یافتن حقیقت کلی ، خانه و خانواده را ترک می کند و با دوستی همسفر می شود .
در جنگل ابتدا به یکی از پیشوایان دین بر می خورد که برای رسیدن به مقصود به او درس ریاضت و زهد می دهد ،
اما سدهارته تحت تأثیر تعلیم او قرار نمی گیرد و احساس آرامش روحی نمی کند ،
پس به راه ادامه می دهد تا به کسی بر می خورد که چهره درخشانش بلافاصله او را تحت نفوذ خویش قرار می دهد و
در وجود او که به بودا معروف است، راهنمای اصلی خویش را می یابد .
بودا بر خلاف انتظار هیچ چیز به او نمی آموزد و هیچ قانون و آئین مذهبی را به او عرضه نمی کند .
تنها نکته‌ای که یادآور می شود ، این است که باید خود را از هر نوع ادراک قبلی که از جهان داشته ،
رها کند و تنها به تجربه هایی که خواهد آموخت دل بندد و
این نکته حکیمانه را به خاطر بسپارد که در واقع نباید چیزی را نفی کند ،
بلکه باید روح خود را به وسعت جهانی توسعه بخشد .
سدهارته راه خود را به سوی جهان گسترده پیش می گیرد تا به تجربه اندوزی پردازد .
پس خود را به همه نوع زندگی حتی از نوع مبتذل و احساس های پست دنیوی می سپارد و
سالها را در این راه می گذراند تا پیر می شود و به مرگ نزدیک می گردد ،
سرانجام بیزاری و نفرت از همه چیز در دلش راه می یابد .
در اینجاست که عقل والا بر او ظاهر می شود ،
او را به تنهائی می کشاند و به کام رودی که نشانه ای از ابدیت است، سوق می دهد .
در این هنگام است که سدهارته به رهایی از همه چیز و به آزادی روحی دست می‌یابد .
داستان ذوق مردم آلمان پس از جنگ جهانی را به آئین های مذهبی آسیا نشان می دهد و
همچنین کمال مطلوب هرمان هسه را در دنیایی که انسان در آن موفق شود
همه شکل های متفاوت زندگی را در وجود خود سازش دهد و
مسائل مربوط به عالم معنوی را با تحرک خاص زندگی بپیوندد .
همه این پیروزی را در حل شدن تمدن شرق و غرب در یکدیگر می داند ،
مسئله ای که بسیاری از متفکران آلمان نیز درباره آن اندیشیده‌اند .
هسه به سبب خردمندی که از اساطیر و ادیان هندی و خاور دور کسب کرده است ،
پس از چندی از بدبینی شدیدی که در وجودش رخنه کرده بود ، دور می گردد و
در اندیشه اش زهد و مذهب پایدار دوره جوانی شکل رؤیائی تکامل یافته و معنوی به خود می گیرد و
اضطرابی که از خصوصیت های زندگی پس از جنگ است، به‌تدریج از آثارش محو می شود .
رمان بزرگ او در دو جلد با عنوان بازی تیله های شیشهای در ۱۹۴۳ انتشار یافت .
حوادث این رمان در قرن بیست و سوم میلادی می گذرد و همه خواننده را با خود به سرزمین کمال مطلوب می کشاند .
سرزمینی که مشتاقان عالم معنی ، دور از غوغای جهان در آن بسر می برند ؛
سرزمینی که فلسفه غرب و ریاضت شرق ، زیبایی با افسون فرمول های دقیق علوم و موسیقی با یکدیگر تلفیق می یابد .
سرگذشت قهرمان کتاب سرگذشتی است که همه خود آرزوی آن را در سر می پروراند .
نظر هرمان هسه آن است که بشر در هیچ مرحله‌ای از زندگی نباید عقب بماند و پیوسته باید در دایره‌ای جدید نفوذ کند ،
همچنان که در بازی تیله های شیشهای تیله‌ها باید پیوسته پیش برود ،
حتی مرگ ممکن است ما را به فضائی تازه رهبری کند ، زیرا روح توقف نمی شناسد .
هرمان هسه در این داستان به زندگی ادراک تازه ای می بخشد و از عالم انسانیت کمال مطلوبی عرضه می کند که زندگی مداوم و تولدی از نو است .
سفر به شرق بنا بر گفته خود هسه سفری روحانی است
نه سفری جغرافیائی و درواقع زندگینامه نویسنده است و
تحولی را در طرز تفکر او نشان می دهد که در آن فرد پرستی جایش را به اندیشه کلیت و جامعیت می دهد .
این سفر سفری است در ورای زمان و مکان ، اما ازنظر ساختمان و ترکیب موضوع بر مبنای سفر جغرافیائی قرار دارد و
شهرها و مکان هایی که در آنها نامبرده می شود ، جاهایی است که نویسنده خود در زندگی از آنها عبور کرده است .
هرمان هسه چندین مقاله دارد ، از آن جمله : رستاخیز زرتشت و نگاهی به هرج و مرج . اشعار هسه در ۱۹۵۲ در شش جلد دیوان کامل فراهم آمده است .
وی در ۱۹۴۶ به دریافت جایزه ادبی نوبل نائل گشت .
هرمان هسه برخلاف بسیاری از نویسندگان عصر جدید که به بشر جدا از عالم طبیعت اعتقاد دارند و
به هر تغییر شکل طبیعت برحسب فنون علمی می نگرند ، در آثار خود راه و شناخت تدریجی بشر را در ارتباط با عالم خلقت می نمایاند .
درواقع آنچه برای هرمان هسه که تشنه کشف اسرار عالم هستی است ، اهمیت دارد ،
آن است که تا حد امکان خود را در قوای مختلفی که بر بشر نفوذ دارد شرکت دهد ،
از این رو است که بیشتر اشخاص داستان هایش کسانی اند که می خواهند خود را به صورتی عمیق بشناسند و
برای شناخت درون از برابر هیچ تجربه‌ای هرقدر دشوار و
وحشتناک باشد ، کنار نمی روند و پیوسته در حال تحقیق بسر می برند .
این تحقیق مداوم از انسانیت محض و این اعتلای اندیشه است که هرمان هسه را در ردیف نویسندگانی جای می دهد
که آثارشان در دسترس فهم عامه مردم نیست ، اگرچه مبهم و تاریک شمرده نمی شود . وی به تاریخ 9 اوت 1962 در سوئیس درگذشت .
آثار هرمان هسه
• پیتر کامنسیند
• زیر چرخ
• دمیان
• گرترود
• رُسهالده
• سیدارتا
• گرگ بیابان
• نارسیس و گلدموند
• سفر به شرق
• بازی تیله شیشهای
شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید
آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب
دیدگاهتان را بنویسید