دکتر محمد علی موحد ، نویسنده ، پژوهشگر و حقوق دان برجسته ی ایرانی ، به تاریخ ۲ خرداد ۱۳۰۲ در تبریز زاده شد. وی یکی از اعضای برجسته ی فرهنگستان زبان و ادب پارسی ایران است.
محمد علی موحد ، از ادبیان شاخص روزگار ماست و فعالیت های گسترده ی او در زمینه ی نویسندگی ، ادبیات و همچنین عرفان پژوهی بر هیچ کس پوشیده نیست.
وی همچنین سالهای سال در بدنه ی فعالیت های سیاسی ایران کارهای بسیار ارزشمندی کرده است.
اما بعد ، متاسفانه این قاعده ی بسیار مضحک که هر که زنده است از او یادی نیست و هر که این جهان را ترک می کند ، چندین صفحه برایش زندگی نامه و تجلیل می نویسند ، برای ایشان هم صادق است و هیچ زندگی نامه ی کامل و جامعی در این باب ایشان وجود ندارد.
از این رو تنها امید تیم مطالعاتی استاد تیموری ذکر این نکته است که فرصتی پدید آید که بتوانیم ایشان را ملاقات کنیم و از نزدیک با ایشان مصاحبه ای داشته باشیم تا یک زندگی نامه ی کامل از ایشان در اختیار داشته باشیم و تقدیم شما عزیزان کنیم. لاجرم ، تنها راهی که پیش روست ، بررسی زندگی نامه ای است که هم اکنون از ایشان در چند خط خلاصه شده است و خدمت شما تقدیم می شود.
ایشان یکی از مفاخر ادبی این سرزمین هستند و این بی توجهی ضرری به هیچ کس نمی رساند مگر به خود مردم ایران که برگی از هویت تاریخی خود را فراموش کرده اند.
محمد علی موحد همانطور که گفتیم در تبریز به دنیا آمد. تحصیلات پایه را در تبریز و در مدارس تدین و اتحاد نو پشت سر گذاشت. در سال ۱۳۱۹ وی دیپلم خود را گرفت و برای رشته ی ادبی که امروز به علوم انسانی معروف است ، به تهران آمد.
اما متاسفانه در میانه ی تحصیل پدرش فوت کرد و مجبور شد که به تبریز برگردد و سرپرستی خانواده اش را به عهده بگیرد. وی به مدت ده سال از آن تاریخ بین تهران و تبریز در رفت و آمد بود تا که هم خانواده و هم فعالیت های خویش را دنبال کند.
در سال ۱۳۲۹ بود که وی به شرکت نفت آبادان رفت و پس از این که دست انگلیسی ها را از آنجا کوتاه کرد به سردبیری روزنامه ی شرکت نفت منسوب شد.
در همین سالها به تهران انتقالی گرفت و مشغول به کار ترجمه گردید. وی سالهای مدیدی را بر روی ترجمه ی سفر نامه ی ابن بطوطه سپری کرد و توانست اقبال خوبی را از دل این کتاب به دست بیاورد.
ترجمه ی عالی او به علاوه ی نثر شیوایی که به کار گرفته بود ، باعث شد که وی بتواند خیلی زود در میان اهل ادب جای باز کند و به عنوان یک نویسنده ی صاحب سبک با قلمی استوار شناخته شود.
وی در همان سالها بود که قصد به ادامه ی تحصیل کرد و وارد دانشکده ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران شد و توانست تا دکتری خودش را در این رشته از دانشگاه تهران دریافت کند. پس از اینکه درسش به اتمام رسید ، به انگلستان رفت. سفر وی به انگلستان به این قصد بود که بتواند با حقوق بین الملل بیشتر آشنا شود و تمامی قوانین آن را هم بیاموزد و هم در فضایی بین المللی تجربه کند.
وی در این سالها در کمبریج و دانشگاه لندن زیر نظر اساتید بزرگ وقت به تحصیل پرداخت و تجارب بسیاری آموخت. در همین دوران بود که وی با ایران شناسان بزرگ آن زمان چون آرتور آربری، ولادیمیر مینورسکی و لاکهارت همراه شد و ارتباط گرفت و به واسطه ی آنان شروع به نسخه پژوهی در باب نسخه های ایرانی موجود در موزه بریتانیا کرد.
از جمله ی این فعالیت ها نسخه پژوهی سلوک الملوک از روزبهان بود که وی با کمک ایران شناسان برتانیایی به نسخه خوانی و انتشار آن همت کرد.
وی پس از اینکه به ایران بازگشت. علاوه بر اینکه کار وکالت را دنبال می کرد ، در کارهای حقوقی شرکت نفت نیز دستی داشت و کمک های لازم را به آن ها می کرد.
فعالیت های وی در این باب تا به حدی پیش رفت که بعنوان مشاور عالی رئیس هیئت مدیره نیز انتخاب شد. وی پس از اینکه شورای اوپک تاسیس شد تا شش ماه تمامی فعالیت های حقوقی مربوط به سازمان ژنو را انجام میداد و با استفاده از علم بالایی که داشت ، توانست خدمات بسیاری به ایران زمین کند. وی علاوه بر کارهای حقوقی ای که انجام میداد ، در دانشگاه نیز تدریس می کرد.
در واقع این روحیه ی عظیم و پر کار وی بود که توانست او را تا به این خد در درجه ی اعلای از شهرت و اعتبار در ایران برساند. اما جدای از فعالیت های حقوقی ، استاد موحد یک چهره ی دیگر نیز دارد و ان چهره ی یک ادیب و عارف است. او در تمام زندگی خود ، حتی زمانی که به کارهای حقوقی مشغول بود ، هیچ گاه مطالعه را رها نکرد و سعی میکرد که کارهایی در حوزه ی ادبیات و پژوهش های ادبی به ثمر برساند.
وی تالیف و ترجمه ی بسیار دارد ، اما آنچه که فعالیت های او را شاخص کرده است ، کتابی است تحت عنوان مقالات شمس تبریزی که وی چاپی انتقادی بر آن داشته است.
وی سالهای سال بر روی شخصیت مولانا و شمس تبریزی پژوهش کرد و آخرین اثری هم که از وی در این حوزه منتشر شده است ، تصحیح مثنوی معنوی بوده است که تا به امروز کامل ترین گونه ی آن در تاریخ ادبیات پارسی است.
وی هم اکنون نیز به تدریس می پردازد و سخنرانی ها و مقالاتی را در حوزه ی ادب و پژوهش های ادبی در ایران به چاپ می رساند. انشاالله که عمرشان افزون باشد.
آثار محمد علی موحد
- حدیقهالحقیقه، از ابوالفتح محمدبن شیخ‌الاسلام احمد جام (ژنده‌پیل) (تصحیح و تعلیق)، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۳.
- به‌گود گیتا (ترجمه)، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، انتشارات خوارزمی، ۱۳۴۴
- نفت ما و مسائل حقوقی آن (تألیف)، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۴۹
- عدالت و انرژی، از ایوان ایلیچ، (ترجمه)، تهران: انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف، ۱۳۵۶
- سفرنامهٔ ابن بطوطه (ترجمه)، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۶۱
- خزران، از آرتور کستلر (ترجمه)، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۶۱
- سلوک‌الملوک، از فضل‌الله روزبهان خُنجی (تصحیح و تعلیق)، انتشارات خوارزمی ۱۳۶۲
- چهار مقاله دربارهٔ آزادی، از آیزایا برلین ، (ترجمه)، تهران: انتشارات خوارزمی (برنده جایزه کتاب سال)، ۱۳۶۹
- مقالات شمس تبریزی (تصحیح و تعلیق)، تهران: انتشارات خوارزمی، (برنده جایزه کتاب سال)، ۱۳۶۹
- خُمی از شراب ربانی، گزیدهٔ مقالات شمس (تصحیح و تعلیق)، تهران، سخن، ۱۳۷۳
- اصطرلاب حق، گزیدهٔ فیه‌مافیه (تصحیح و تعلیق)، تهران: سخن، ۱۳۷۵
- ابن‌بطوطه (تألیف)، تهران: طرح نو، ۱۳۷۸
- شمس تبریزی (تألیف)، تهران: طرح نو، ۱۳۷۹
- گفته‌ها و ناگفته‌ها، تحلیلی از گزارش عملیات پنهانی سیا در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، تعلیقی بر کتاب خواب آشفتهٔ نفت (تألیف)، تهران: نشر کارنامه (برگزیده کتاب سال)، ۱۳۷۹
- مبالغه مستعار، بررسی اسناد وزارت خارجهٔ بریتانیا دربارهٔ مالکیت جزایر تنب و ابوموسی (تألیف)، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۸۰
- مختصر حقوق مدنی (تألیف) با تجدیدنظر کامل، تهران: مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، ۱۳۸۲
- درس‌هایی از داوری‌های نفتی، دفتر اول: قانون حاکم (تألیف)، تهران: نشریهٔ دفتر ملی ایران (تألیف)، (برنده جایزه کتاب سال)، ۱۳۸۴
- خواب آشفته نفت، دکتر مصدق و نهضت ملی ایران (تألیف)، تهران: نشر کارنامه (برنده جایزه کتاب سال)، ۱۳۸۴
- ملی کردن و غرامت: درس‌هایی از داوری‌های نفتی، (تألیف)، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۸۴
- در هوای حق و عدالت (تألیف)، تهران: نشر کارنامه (برنده جایزه اندیشه)، ۱۳۸۴
- فصوص‌الحکم، ابن عربی ترجمه و تعلیق، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۸۵
- مالیات سرانه و تأثیر آن در گرایش به اسلام، از دانیل دنت، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۸۵
- شمس پرنده: ۴۸ غزل دیوان شمس تبریزی، (مقدمه)، تهران: نشر نظر، ۱۳۸۷
- باغ سبز: گفتارهایی دربارهٔ شمس و مولانا تألیف، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۸۷
- قصه قصه‌ها، کهن‌ترین روایت از ماجرای شمس و مولانا تألیف، :تهران کارنامه، ۱۳۸۹
- دیباچه‌ای بر حقوق مدنی (تألیف)، تهران: جامعه حسابداران رسمی ایران، ۱۳۸۹
- ابتدا نامه از محمدبن محمد سلطان ولد تصحیح همراه علیرضا حیدری، تهران: انتشارات خوارزمی، ۱۳۹۰
- در خانه اگر کس است: همراه اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق‌های آن (تألیف)، تهران: نشر کارنامه ۱۳۹۰
- در جستجوی آینه: گزیدهٔ مقالات شمس تبریزی، (گردآورنده) تهران: نشر معین همراه با لوح شنیداری با خوانش هوشنگ آزادی‌ور، ۱۳۹۲
- تماشای خورشید: گزیده‌ای از مقالات شمس تبریزی (مقدمه)، تهران: نشر ثالث، ۱۳۹۳
- یاد گذشته و اندیشهٔ آینده در تاریخ ایران و صنعت نفت ایران، (تألیف)، تهران: نشر نگاره‌ی آفتاب، ۱۳۹۴
- شاهد عهد شباب (اولین مجموعه شعر)، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۹۵
- رساله در مناقب خداوندگار از فریدون بن احمد سپهسالار (تصحیح)، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۹۵
- سفرنامهٔ ابن بطوطه، دوجلدی (ترجمه)، تهران: نشر کارنامه، ۱۳۹۵
اینجا را کلیک کنید
شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید
آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب
[table id=1 /]
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.