دو فو و هر انچه درباره زندگی و آثارش باید بدانید

دو فو ، شاعر بلند آوازه ی چینی به سال 712 میلادی در چین به دنیا آمده است. دو فو  در عصری زاده شد که یکی از بزرگترین سلسله امپراتورهای چین یعنی سلسله تانگ در اوج قدرت بود اما بتدریج رو به ضعف رفت و دچار تیره روزی شد. بیش از نیمی از مردم رفاه خود را از دست دادند و دو سوم خانه ها ویران کشت. بنابراین دو فو  در عصری نا آرام رشد کرد. جز سالهای کودکی هرگز بیش از دو سه سال در جائی قرار نگرفت.

او که از خانواده کارمندان عالی رتبه بود و برای احراز مقامات مهم کشوری و در باری تربیتی رسمی و جدی بافته بود و در عین حال نمی توانست به محیط محدود شغل اداری قانع شود، در پانزده سالگی به تنهائی به سفر پرداخت و سوار بر الاغ از سرزمین پهناور چین دیدن کرد و افق دید و دنیای شاعرانه ذهن خودرا وسعت بخشید، در بیست و چهار سالگی به پایتخت باز گشت تا در امتحانات ورودی مشاغل مهم درباری شرکت کند و با وجود تبحر وسیع که بعدها از آثارش نمودار است، در امتحانات که بسیار جدی بود، شکست خورد، بی شك به سبب مناعت نخواست به مقامات دیگر سر فرود آورد، پس بار دیگر پایتخت را ترک کرد و به سفر پرداخت و سالهای مطبوعی را به شکار در دره ها و اسب سواری و تیراندازی و مطالعه آثار فلاسفه و شاعران گذراند.

سرانجام به هنگام مرگ پدر به خانه بازگشت تا سرپرستی خانواده ای را که دیگر ثروتی نداشت، بر عهده گیرد و با آنکه می توانست بنا ہر رسم خانوادگی شغلی کوچک در دربار بدست آورد، برادر کوچکتر را واداشت تا از مزایای این ارثیه بهره بر گیرد و خود آزادی در ادبیات را ترجیح داد، با مشاغل گوناگون امرار معاش کرد و به سرودن شعر پرداخت. اشعار این دوره شامل هجوها و انتقادهائی بود بر ضد اجحافات و فقر و اولین بار بود که در شعر چینی واقعیت غم انگیز زندگی با لحن تند و صریح آشکار می گشت.

مطلب پیشنهادی : نامه عاشقانه

حتی اشعار عامیانه سابق هرگز این گستاخی را نداشت که اغنیا را به تعدی و تجاوز به حقوق ملت متهم سازد. از ۷۵۵ عصیان و انقلاب در چین آغاز گشت، عصیانی که سالها کشور را در آتش و خون غرق کرد. دو فو  در این دوره شاعر بزرگ تیره روزیها و شکستها شد و در منظومه هائی مانند ندبه در کنار رودخانه وحشت جنگ و خرابی پایتخت را توصیف کرد و در منظومه ندبه در باره ولیعهد از سرنوشت غم انگیز خانواده سلطنتی یاد کرد. سرانجام دو فو  که فکر اصلاحات بزرگ سیاسی را در سر می پروراند، از انقلاب و جنگهای داخلی سرخوردگی یافت و از سیاست کناره گیری کرد و باز به سیر و سیاحت و خلق آثار شاعرانه پرداخت.

آثار گوناگون او در قرون بعد با تفسیرهای فراوان در چندین جلد به نام دیوان و تفسیر اشعار دو فو  منتشر شد که از آثار مهم ادبیات چین بشمار می آید و شامل بیست جلد است که اشعار آن بر حسب تاريخ وقایع زندگی شاعر تنظیم یافته و به چهار دوره تقسیم می گردد: منظومه های دوره اول حرارت و شور طبع جوانی شاعر را منعکس می کند و توجه او را به اصلاحات اجتماعی نشان می دهد. اشعار دوره دوم پرتلاش ترین دوره زندگی شاعر را در بر دارد و دو فو  با فصاحت و واقع بینی بسیار فقر، اندوه و خرابی ناشی از جنگ داخلی را وصف کرده، امپراتور را از وفاداری خود مطمئن ساخته و آرزوی برقراری نظم سابق را در دل پرورانده است.

منظومه های دوره سوم شامل قطعه های بسیار گوناگون است و در دوره ای سروده شده که شاعر نفرت زده از جنگ و اغتشاش فعالیتهای سیاسی را ترک کرده و به زندگی ساده پناه برده است. در اشعار این دوره مناظر پر جاذبه طبیعت و شکوه و زاری بر ویرانه های جنگ دیده می شود. منظومه های دوره چهارم شامل ششصد قطعه است مربوط به دوران پیری شاعر که به خاطرات گذشته باز می گردد، از دوستان یاد می کند و بر دوره جوانی حسرت می خورد. آثار شاعرانه تونو در قله عظمت ادبیات چین جای دارد، سبك شعرش از ظرافت و زیبائی بسیار برخوردار است.

مطلب پیشنهادی : کلیپ انگیزشی

دو فو  در قالب منظومه های کوتاه سنتی چین موضوعهای وسیعی گنجانده که از تنوع فراوان و واقع بینی بهره مند است. احساسهانی که در اشعار دو فو  بیان شده او را نمونه شاعر كمال مطلوب و شاگرد مکتب کنفوسیوس ساخته است، چنانکه او را «شاعر مقدس» نامیده اند. دو فو  نسبت به اجتماع احساس مسؤولیت می کند و خود را منعکس کننده آرزوهای ملت خویش می داند. درباره تیره روزی هموطنان و مصائبی که بر طبقه پائین اجتماع وارد شده، اشعار جانگدازی ساخته است مانند این منظومه ها : حاکم چی هاتو، حاکم تونگ کوان  بوده است که همگی اشعاری خطاب به حاکم در توصیه ها و مطالب پند آمیز و اخلاقی و مذهبی می باشند.

در قطعه جدایی زوجهای جوان ،  حال و جدائی زنی جوانی را در بامداد شب عروسی وصف می کند، بامدادی که شوهر به جنگ احضار شده است. قطعه جدایی پیرمرد ، جدائی پیر مردی را از خانواده نشان می دهد که برای حراست برج و باروی شهر به مرز می رود و مطمئن است که دیگر باز نمی گردد. در این اشعار سفارش همسر پیرش که به او توصیه می کند از آذوقه و لباسش در طول راه مراقبت کند، بسیار هیجان انگیز است.

قطعه جدائی مردی بی خانمان سرباز جوانی را نشان میدهد که به طور معجزه آسایی از جنگ گریخته ، به جستجوی خانه خویش می رود و پس از تلاش بسیار خانه را ویران و بدون سقف و خالی از سکنه می یابد و به مأموری که او را یافته و می خواهد به جنگ باز گرداند با لحنی مسخره آمیز تسليم خود را اعلام میدارد. قطعه اندیشه های من در سفر از پايتخت به فنگ سين قطعه بسیار جالب توجه و گیرایی است از سفر شاعر در سراسر کشور ویران شده از جنگ. دو فو  در زمانی می زیسته که شعر چینی در قرن طلائی خود بسر می برده و قواعد آن از دو قرن گذشته ثابت مانده و سرشار از تعبیر و صنعت کلام بوده است، اما نبوغ شعری دو فو  و تجربه هایش در عالم انسانی و مهر و عطوفتش به ملت ستمديده ،  عظمت کشور و افتخار به تاریخ ملی، موجب شده است که وی شاعری اجتماعی و تاریخ نگار معرفی شود.

مطلب پیشنهادی : قانون جذب

وی اولین کسی است که از فراخی و درشت در قصرها که رعايا را به خاک سیاه می نشاند و موجب فساد شاهزادگان می گشت، انتقاد می کند و راه تعلیم و تربیت و اخلاق را از طریق شعر بر مردم چین می سراید. وی به سال 770 میلادی دنیا را برای همیشه بدرود گفت.

آثار دو فو 

• دیوان دو فو

مروری بر آثار دو فو 

دو فو یکی از بزرگترین و تاریخ ساز ترین شاعران چین است. ادبیات چین به او بسیار وابسته است . مردم چین از او به عنوان یک تاریخ ساز و افتخار ملی یاد می کنند. در ادامه یکی از اشعار او را با هم مطالعه می کنیم :

امشب ماه در فوچو می‎درخشد،

احتمالاً همسرم به تنهایی از پشت پنجره به آن می‎نگرد.

اما من دور از فرزندانم، تنها به آن‌ها فکر می‎کنم،

آن‎ها کودک هستند و نبود مرا متوجه نمی‎شوند

 و زمانی را که در « چانگ آن » می‎گذراندیم را به‎خاطر نمی‎آورند.

گیسوان شناورش، بوی عطر غبار مه را به خود گرفته‌اند،

و بازوان سفیدش در این شب مهتابی یخ زده‎اند،

چه زمانی من و او با هم از پنجره‎ای باز به بیرون نگاه کنیم،

تا نور ماه اشک‎هایمان را خشک کند؟

در زیر نور ماه به برادرانم فکر می‎کنم

طبل‎های ارتش مانع سفر مردم می‌‌‌‏شوند.

در پاییز، صدای غاز را هم می‎توان از مرزهای سرزمین شنید.

از امشب تا همیشه، شبنم‎ها یخ می‎زنند.

به‎نظر می‎رسد نور ماه در زادگاهم درخشان‎تر است.

همه‎ی برادرانم از یک‎دیگر دور شده‎اند،

به هیچ طریقی نمی‎توان فهمید که آیا زنده‎اند یا مرده.

نامه‎هایی که برای آن‎ها فرستادیم به دست آن‎ها نرسیده است.

جنگ هنوز ادامه دارد.