مروری بر زندگینامه ژان راسین ، به همراه لیست آثار و شرحی بر افکار و اندیشه هایش

زندگینامه ژان راسین ، نویسنده شهیر فرانسوی و جز سه نویسنده برتر تاریخ رمان نویسی فرانسه در قرن هفدهم ، به تاریخ 22 دسامبر 1639 در فرانسه دیده به جهان گشود .

او یکی از بزرگترین تاریخ نگاران و نمایشنامه نویسان فرانسه بوده است .

راسین در خانواده ای متوسط و  از قشر کارمند زاده شد .

زمانی که هنوز کودک بود، ابتدا مادرش و سپس پدر را از دست داد و در سه سالگی تربیت وی بر عهده مادر بزرگش که زنی بسیار متدین بود، واگذار شد .

این مسیله بر روحیه ی او در دوران نوجوانی بسیار تاثیر گذاشت .

اما با این اوصاف ،تحصیلات خود را ابتدا در کالج مذهبی بووه ، سپس در ۱۶۵۵ در صومعه پور رویال به ثمر رساند .

خانواده ژان راسین با مقامات روحانی این مؤسسه ارتباط نزديک داشت و عمه او به سلک راهبه های این صومعه در آمده بود .

ژان راسین تا ۱۶۵۸ در پور رویال ماند، ساختمان فکری و ذهنی استواری یافت و نزد استادان معروف آن زبان یونانی را عمیقا آموخت و به قواعد صرف و نحو و انشا و ادبیات و موسیقی تسلط پیدا کرد .

در ۱۶۶۰ به پاریس رفت و پس از آنکه يک سال در کالج هارکور ، وابسته به دانشگاه پاریس، منطق و فلسفه خواند، بر اثر حمایت پسر عموی بسیار با نفوذش راه به محافل ادبی  دو دو لويين  که از پیروان آیین یانسن بود پیدا کرد .

این مسئله باعث شد که به جمع های ادبی که در آن زمان بود راه پیدا کند و موفقیت های بسیاری نیز کسب کند که از آن میان دیدار با لافونتن  بوده است .

در این هنگام به شعر و ادب شوق فراوان نشان داد .

اولین قصیده ای که به مناسبت ازدواج لویی چهارده به نام پری رودخانه سن سرود، پیروزی بسیار بدست آورد و به سبب برخورداری از موسیقی دلنشین کلام، دو بار از آن تجدید چاپ بعمل آمد .

ژان راسین که یتیمی بی ثروت بود و در عصری می زیست که از راه نویسندگی نمی توانست معاش خود را تامین کند، ناچار گشت که به روحانیت روی آورد تا به دریافت کمک خرج نایل آید، بی آنکه از این جهت محدودیتی بر او تحميل شود .

به این منظور به شهر اوزس سفر کرد و نزد عمویش که معاون اسقف شهر بود، اقامت گزید و نامه هایی بسیار هوشمندانه به دوستان فرستاد که استعداد نویسندگی اش را به اثبات می رساند .

در ۱۶۶۳ به پاریس بازگشت و مصمم شد که به راه نویسندگی و بخصوص تیاتر قدم گذارد، چیزی که بر وفق میل و سليقه جامعه مذهبی پور روال نبود .

ازین رو زندگی تازه و معاشرت با بازیگران تئاتر و رفت و آمد با دوستان هنرمندش، از طرف عمه متدین و مقامات روحانی پور رویال قدغن شد .

ژان راسین که از این کار به خشم آمده بود، با دو نامه سرگشاده به این اعتراض خشونت بار پاسخ داد و رابطه اش را با جامعه مذهبی قطع کرد .

در این زمان از طرف کولبرت ، وزیر لویی چهارده مرسوم شده بود که شاعرانی که به افتخار مقام سلطنت و جاویدان ساختن نام شاه شعری بسرایند، به دریافت عطيه يا مستمری نایل آیند .

ژان راسین نیز به مناسبت بیماری شاه قصیده ای با عنوان نقاهت شاه سرود که موجب برقراری مستمری گشت که تا آخر عمر از آن برخوردار بود .

ژان راسین در عین حال که شاعر رسمی دربار شده بود، از توجه به تیاتر غافل نماند و احساس کرد، به هنگامی که عمر زندگی کورنی درحال خاموشی است، وی قادر خواهد بود به آسانی در زمینه نمایش شهرت و پیروزی بدست آورد .

در این زمان در پاریس فقط سه سالن تیاتر وجود داشت که برای اجرای نمایش در آن مصایب فراوانی وجود داشت.

چرا که در آن تاریخ پاریس مهد نمایشنامه نویسی دنیا بود و هر کس که می خواست نمایشنامه ای روی  صحنه ببرد باید از فیلتر های زیادی گذر می کرد. راسین پس از تلاش بسیار موفق شد که تراژدی برادران دشمن را در تیاتر فرانسه رویال که مدیریت آن با مولير بود، بر صحنه آورد .

مطلب پیشنهادی : نامه عاشقانه

این اولین نمایشنامه راسین که در بیست و سه سالگی نوشته شد و در پنج پرده، در بیستم ژوین ۱۶۶۴ به اجرا در آمد، از اثر اوریپید به نام فنیقی ها تاثیر پذیرفته بود و به قول ژول لومتر ، اگرچه این نمایش هنوز نبوغ راسین را نشان نمی داد، اما روش نمایشنامه نویسی خاص او شگفتی همگان را بر انگیخته بود نمایشنامه اسکندر کبیر در ۱۶۶۵ به نمایش گذارده شد و مورد پسند فراوان قرار گرف ت

ژان راسین در این نمایشنامه از اسکندر کبیر شخصیت در عین حال قهرمان و دلداده ساخته و زبانی آراسته و نوشتاری مزین به کار برده بود .

عشق در نمایشنامه اسکندر کبیر با چنان لطف و دلپذیری بکار رفته بود که جا به جا از وجود نمایشنامه نویسی که در آینده شاعر زن و عشق خواهد شد، خبر می داد .

راسين به مناسبت اختلافی که با مولیر پیدا کرد، پس از چهارمین نمایش، آن را به بازیگران تئاتر هتل دو بورگونی که گروه رقیب مولیر بودند ، واگذارد و اختلاف مولیر و راسین را عمیق تر کرد که تا آخر عمر آن دو این اختلاف دوام یافت .

از طرف دیگر همین امر موجب تبلیغ نمایش ژان راسین گردید، اما او را مردی جاه طلب و سود پرست معرفی کرد .

راسین در نوامبر ۱۶۶۷ تراژدی آندروماک را در پنج پرده در هتل دو بورگونی به اجرا گذارد که یک شب پیش تر از اجرای عمومی به طور خصوصی در دربار و با حضور ملکه به نمایش در آمده بود .

این تراژدی از نمایشنامه ای به همین نام اثر اوریپید گرفته شده بود، اما از تازگی احساس برخوردار بود، ازین رو موجب پیروزی فراوانش گشت وهمه تماشاگران از سادگی حرکات و بازی ها در شگفتی ماندند و بلافاصله در ذهنشان مقایسه ای میان ادراک تازه راسین و ادراک کورنی از این تراژدی بعمل آمد .

پس از عشق ذهنی و روحی که در اشخاص نمایشنامه کورنی دیده می شد، اولین بار بود که عشق عاطفی و نفسانی بر صحنه تیاتر فرانسه وارد میشد. تراژدی آندروماک راسين را به شهرت واقعی رساند که پس از خلق تراژدی های معروف در کمال تعجب به نوشتن کمدی دست زد و نمایشنامه اصحاب مرافعه را در ۱۶۶۸ بر صحنه آورد .

این کمدی هجو و انتقادی بود از وضع قضایی و یکی از چند نمایشنامه ای که راسین در باره موضوع زمان خود نوشته بود . 

نمایشنامه در دربار بازی شد و موجب سرگرمی و لذت شاه و درباریان گشت و با آنکه نمایش آن در آغاز در هتل دو بورگونی با سردی تلقی شد، پس از آن پیروزی فراوان یافت که تا امروز نیز بر روی صحنه ها به اجرا در می آید، اما راسین در این قبیل نمایشنامه ها که مردم را می خنداند، افتخاری نمی دید، پس دنباله آن را رها کرد و در دسامبر ۱۶۶۹ پر شکوه ترین تراژدی خود بریتانیکوس را در پنج پرده برصحنه آورد که در آن همه عظمت روم باستان پیش چشم گذارده می شد .

موضوع تراژدی که تا آن زمان صورتی تاریخی و سیاسی داشت و زندگی نرون امپراتور روم را منعکس می کرد، به دست راسين به صورت نمایشنامه ای تحلیلی در آمد و شخصیت نرون، امپراتور دیو سیرت در این نمایشنامه در دوره جوانی و در زمانی مورد تجزیه و تحليل قرار گرفته که هنوز دست به کارهای خارق العاده و نفرت انگیز نزده بوده است .

راسين خود در جواب عده ای از منتقدان گفته است: «من پیوسته به او چون دیوی می نگریستم اما در این تراژدی دیو در حال تولد است. هنوز شهر رم را به آتش نکشیده وهنوز مادر و همسر و نزدیکان را نکشته است . »

مطلب پیشنهادی : کلیپ انگیزشی

ژان راسین طبعا در عرصه این قبیل تراژدی ها با کورنی برخورد پیدا می کرد، چنانکه در مقدمه این نمایشنامه نیز بشدت به او حمله کرده بود .

در این هنگام طرفداران کورنی و دشمنان راسين ، بر ضد این تراژدی تازه برخاستند، اما راسین پس از نمایش تراژدی برنيس که در پنج پرده در نوامبر ۱۶۷۰ به اجرا در آمد، در مبارزه با کورنی پیروز شد و رونق دیگر نمایشنامه های کورنی را از بین برد .

تراژدی برنیس را از آثار درجه يک راسين به شمار آوردند و بیش از سایر تراژدی هایش دارای سبک خاص یافتند. این نمایشنامه که تغزل و کلام آهنگین و موضوع غم انگیز و پایان دردناکش مردم را سخت تحت تأثیر خود قرار داده بود، بیش از سی بار بنمایش در آمد. نمایشنامه بایزید ، تنوع هنری راسین را نشان می داد .

حوادث این تراژدی که در پنج پرده تنظیم یافته، در قسطنطنیه می گذرد و یگانه موردی است که راسین از موضوعهای یونان و روم باستان دست برداشته و بعد مکان و غرابت آداب و رسوم را جانشین بعد زمان کرده است .

آرایش شرقی صحنه ها که خاص کشور عثمانی بود، مردم را سخت تحت تأثیر قرار داد .

در ژانویه ۱۶۷۳ تراژدی مهرداد برصحنه آمد که بازگشت به عهد باستان را که قلمرو سنتی تراژدی بود، نشان میداد. در این نمایشنامه، حوادث غم انگیز سیاسی که با دسیسه های عاشقانه به هم آمیخته بود، سبب پیروزی قاطع نمایشنامه گشت و راسين را پس از آن بزرگترین نمایشنامه نویس عصر و نویسنده مورد توجه و لطف شاه ساخت .

اما بعد ، در ساخت اثر بعدی راسین ، اتفاقی گریبان گیر او شد که تمام زندگی او را در هم پاشید. طرفداران کورنی ، تمامی بلیت های نمایش را خریدند و سالن را خالی از تماشاچی گذاشتند .

بدین شکل زمانی که راسین نمایشش را روی صحنه برد با سالنی خالی مواجه گشت و این سالن خالی او را دل سرد کرد و هرگز فکر نمی کرد که کسی سالن هایش را خالی بگذارد . 

هر چند که او بعدها متوجه این دسیسه شد ، اما در آن زمان گمان بر این برده بود که کسانی که بلیت هایش را خریده اند و به سالن نیامده اند به او این پیام را داده اند که دیگر کارهایش ارزش ندارد و باید برای همیشه از تیاتر خداحافظی کند .

این مسیله سخت راسین را دلزده کرد و کاری با او کرد که وی دوباره به جامعه ی روحانیت باز گردد .

اما بعد وی جایگاهی در روحانیت نیز نداشت و از آن جا نیز رانده شد تا که در دربار به سمت وقایع نویسی و تاریخ نویسی پادشاهان فرانسه مشغول شد .

وی که در تمام این مدت قلم و قدرت نویسندگی اش را به اثبات رسانیده بود ، با مقرری مشخص خاطرات و همچنین تاریخ زندگی و وقایع پادشاهان فرانسه خصوصا لویی چهاردهم را به تصویر می کشید . 

وی در دربار توانست مقام بسیار بالایی پیدا کند و به سمت مشاور شاه نیز برسد.  اما بعد ، وی با بیماری روبرو شد و تصمیم گرفت که به جای نوشتن و فعالیت های سیاسی و ادبی ، به خود و خانواده بپردازد و کمی زندگی اش را سامان دهد .

راسين به تراژدی کلاسيک فرانسه کمال بخشید. او اولین کسی بود که بیان عواطف و عشق و بحران های روحی را در تراژدی وارد کرد و بیش از همه معاصرانش زیبایی تراژدی های نویسندگان بزرگ عهد باستان مانند هومر و اوریپید را در نمایشنامه های خود عرضه کرد .

مطلب پیشنهادی : قانون جذب

راسین در عین حال شاعری است غنایی که به شعر رایج زمان، موسیقی کلام و بیان مؤثر و مثیج را افزود. ولتر در باره راسین گفته است :

«راسين شاعر دل بود. راسین چنان والا و عظیم الشان بود که اگر لیاقت آن را نداشت، نمی توانست به آن دسترسی یابد، راسين یگانه شاعر تراژدی نویس زمان خود بود که قریحه اش از ذوق سرشار او سرچشمه می گرفت. “. وی سرانجام پس از رنج بسیار از بیماری کبد در ۲۱ آوریل ۱۶۹۹ در گذشت و بر طبق وصیتش در گورستان پور رویال به خاک سپرده شد .

آثار ژان راسین

• لاتِبائید 
• اسکندر بزرگ
• آندروماک 
• مدافعان 
• بریتانیکوس 
• برِنیس
• بایزید 
• مهرداد 
• فِدر 
• اِستر 
• آتالی
• برادران دشمن

شاید این مطالب رو هم در حوزه نویسندگی دوست داشته باشید

آموزش نویسندگی
صد رمان برتر جهان
تبلیغ نویسی
نامه عاشقانه
دریافت شابک
انشانویسی
خاطره نویسی
قصه کودکانه
چاپ کتاب