زندگینامه گرترود استاین تاریخ نویسندگی ، فراز و نشیب های فراوانی را پشت سر گذاشته است .

در پس هر فراز و فرود این دشت ، نام هایی نهفته است که هر کدام برگی از هویت و شناسنامه ی نویسندگی در سر تا سر جهان را رقم زنده اند .

مطالعه ی تاریخ زندگانی آنان و سیری در احوالات و آثار آنها ، نمایی هر چند کوتاه و گذرا ، اما عمیق و قابل تامل به ما هدیه می کند .

در دل هر یک از کلمات آنان ، گنجینه ای از رازها و معانی نهفته  است و در پیاپی سطور پربار آنان ، رازهایی برای نویسندگان .

قصد ما همگام شدن و سفر به زمانه و زندگی آنان است تا با ذهن و زبان آنان بیش از پیش آشنا شویم و از این هم صحبتی ها خوشه ای چند پی توشه ی نویسندگی خود برداریم .

در این برهه از زمان، دفتر زندگانی ” گرترود استاین ” ، نویسنده و پژوهشگر ادبی آمریکایی و خالق اثر جاودانه “آیدا” را ورق میزنیم به امید آنکه برگی چند به یادگار نصیب دوستداران خود کند  .

مطلب پیشنهادی : قانون جذب

زندگینامه گرترود استاین

گرترود استاین ، یکی از معروف ترین و مشهور ترین نمایشنامه نویسان ، شاعران و رمان نویسان آمریکایی ، به تاریخ ۳ فوریه سال ۱۸۷۴ ، دیده به جهان گشود. گرترود استاین ، یکی از واژه پردازان و تحول آفرینان ادبیات آمریکا بوده و بعنوان یک میراث ارزشمند در ادبیات جهان از او یاد می شود .

گرترود استاین در پنسیلوانیا و در خانواده یهودی مرفهی زاده شد، دوره کودکی را در وین و پاریس گذراند و نوجوانی را در آمریکا . تحصیلات را در کالج رادکلیف انجام داد و تحت نفوذ استاد فلسفه خود، ویلیام جیمز قرار گرفت و در رشته روانشناسی تخصص یافت .

در ۱۹۰۳ به پاریس رفت و همانجا مقیم شد. در پاریس با گروه نقاشان پیشرو مانند پیکاسو، ماتیس و براک وشاعرانی چون آپولینر آشنائی و معاشرت یافت .

مطلب پیشنهادی : کلیپ انگیزشی

به نقاشی علاقه فراوان نشان داد و با برادرش لئو که بعدها منتقد معروف هنری گشت، مجموعه ممتازی از تابلوهای نقاشی جدید فراهم آورد و خانه اش در پاریس مرکز تجمع هنرمندان نسل جوان امریکا گشت که آن را «نسل گمشده» می خواند .

گرترود پس از نقاشی به نویسندگی پرداخت . وی در باب رابطه ی نویسندگی و نقاشی این چنین می گوید که : ” نقاش خود را وجودی در درون خود نمی پندارد. وی خود را بازتاب تصاویر ذهنی و نمودهایی می داند که در نقاشی هایش می گنجاید و در تصویر نقاشی های خود زندگی می کند؛ ولی یک نویسنده، یک نویسنده ی جدی خود را در درون خویش تصور می کند، او به هیچ وجه در بازتاب کتابهایش زندگی نمی کند. برای اینکه بنویسد باید پیش از هرچیز درون خویش وجود داشته باشد .

مشاهده ویدیویی از او : دانلود

اما، برای یک نقاش برای این که قادر باشد نقاشی کند ، نقاشی باید از پیش تحقق یابد. بنابراین خودبینی یک نقاش به هیچ وجه همچون خودبینی یک نویسنده نیست . به همین علت پیکاسو، مردی که خود را تنها در نقاشی بیان می کرد، فقط نویسندگان را به دوستی برمی گزید . “.

اولین کتابش به نام سه زندگی در ۱۹۰۹ تحت تأثیر فلوبر نویسنده رئالیست فرانسوی تهیه شد و او را از نخستین نویسندگان عصر نوین امریکا معرفی کرد، چه از نظر فکری، چه از نظر ادبی او دارای جایگاه ویژه ای شده بوده است .

گرترود استاین پس از آن ناگهان در شیوه نگارش خود تحولی پدید آورد و معتقد شد که آنچه به ذهن آدمی می گذرد، بدون دخالت عقل و منطق یا تأثیر مکان و زمان باید به صورت الفاظ در آید. سبک نامأنوس و جدید او مورد بحث و جدل قرار گرفت، چنانکه سینکلر لویس نویسنده هم عصر او این سؤال را در باره اش مطرح کرد که:”آیا این زن دیوانه شده یا ما را مسخره کرده است ؟” .

مطلب پیشنهادی : هدف چیست

از مختصات سبک استاین تکرار سما جت آمیز کلمه ها و قراردادن آنها در جمله بدون هیچ منطق است مانند «گل سرخ گل سرخ است، گل سرخ است» و همینگوی آن را با تمسخر در کتاب خود به این صورت در آورده است : «گل سرخ گل سرخ است، پیاز است.» گرترود زمانی در امریکا بشهرت رسید که خاطرات خود را با عنوان “زندگینامه آلیس بی . تاکلاس ”  در ۱۹۳۳ منتشر کرد .

آلیس تا کلاس دوست ومنشی گرترود استاین بود و نویسنده از زبان او زندگی شخصی خود را شرح داده و سالهایی را که در کشورهای مختلف گذرانده، خاصه زندگی در پاریس را پس از جنگ جهانی اول به طور مشروح بیان کرده است .

این کتاب یگانه سند زنده ای است از زندگی هنری و ادبی پاریس قبل و بعد از جنگ جهانی  ۱۹۱۴که در این رمان به رشته ی تحریر در آمده است. شیوه نگارش کتاب ساده تر و منطقی تر و استادانه تر از آثار دیگر این نویسنده است و به حدی جلب توجه کرد که از پر فروشترین کتابهای سال بشمار آمد .

گرترود استاین در ۱۹۳۴ به مناسبت اولین شب نمایش اپرایش به نام چهارتن از اولیا درسه پرده به آمریکا بازگشت و در ۱۹۳۵ احساس خود را در برابر زندگی و مردم کشورش در کتاب سرگذشت همه بیان کرد .

گرترود استاین از نویسندگانی است که سر رشته ادبیات آمریکائی قرن بیستم را د دست داشته اند، زیرا از طرفی مدت سی سال همه هنرمندان با ارزش امریکائی همینگوی و دیگران در محفل ادبیش گرد هم جمع می شدند و از طرف دیگرش نگارش او ویران کننده سدهای گذشته بود .

وی قواعد جمله سازی را درهم ریخت زبان محاوره وعامیانه را بکار برد و سبکی را که در نقاشی، کوبیسم نامیده می شد در نثر رایج کرد و رئالیسم تو را بنیان نهاد .

از این رو در نویسندگان جوان بسا نفوذ کرد، اما بتدریج شهرت و پیروزی نویسندگانی چون جیمز جویس و همینگوی از شهرت و نفوذ او کاست . اما او چندین اثر مشهور دارد که هر کدام از آن ها بارها در ایران نیز تجدید چاپ شده است و از همه مهم تر اینکه در تاریخ ادبیات جهان بعنوان تاثیرگذار ترین آثار شناخته شده اند .

از جمله ی آن ها کتابی است به نام آیدا که از شهرتی جهانی برخوردار شد . این کتاب توانست مرز های ادبیات جهان را در بدیع ترین شکل ممکن جابجا کرده و ادبیات جهان را وارد فازی نو کرده است . دیگر کتاب معروف او ، کتابی است تحت عنوان ” لطفا رنج نکشید” ، که آن هم یکی از شاهکارهای واژه پردازی در ادبیات است. او در تاریخ ۲۷ ژوئیه ۱۹۴۶ بعلت سرطان معده در سن ۷۲ سالگی دیده از دنیا فرو بست .

آثار گرترود استاین

• سه زندگی
• دکمه‌های نرم
• تشکیل آمریکایی‌ها
• جغرافیا و نمایش‌نامه‌ها
• چهار قدیس در سه پرده
• دانش مفید
• چگونه باید نوشت
• اپراها و نمایش‌نامه‌ها
• خودزندگی‌نامه آلیس بی. تکلاس
• چهره‌ها و نیایشگران
• زندگی‌نامه همگان
• پیکاسو
• دکتر فاوست چراغ را روشن می‌کند
• پاریس فرانسه
• ایدا: یک رمان
• سخنرانی‌هایی در آمریکا
• تاریخ و جغرافیایی آمریکایی
• جنگ‌هایی که دیده‌ام
• مادر همه ما

مروری بر آثار گرترود استاین

گرترود استاین ، یکی از نویسندگان صاحب سبک آمریکا است. همانطور که در کمپین مطالعاتی استاد تیموری نیز شاهد آن بوده اید ، ادبیات آمریکا ادبیاتی غنی و پر از تصویر های اجتماعی است که هر کدام به درازای یک تاریخ ریشه در خاک دارند و نویسندگان بسیاری با موضوعات مختلف درون مایه های نقد اجتماعی در جامعه ی آمریکا را در دل رمان هایشان به تصویر کشیده اند. ادبیات آمریکا ، ساز و کاری بسیار سمبلیک دارد. استاین ، نیز یکی از همان دسته نویسندگانی است که میراث ادبیات آمریکا را به روی دوش خود می کشیده و تلاش می کرده است که با استفاده از ابداعاتی ، شیوه های نوینی در ادبیات وارد کرده و از آن ها به عنوان فرصتی برای نوآوری بهره بگیرد. اما نکته ی شاخصی که باید در مورد استاین به شما بگوییم ، ذکر این مسئله است که اقامت استاین در اروپا و آشنایی با مکاتب ادبی رایج در اروپا و نویسندگان اروپایی ، این فرصت را به او داد که به پنجره ای نو و درکی نو از ابیات مدرن برسد.

این امر هنگامی به شکوفایی خود رسید که وی توانست بن مایه های ادبیات آمریکا را با شاکله های ادبیات مدرن اروپا در هم بیامیزد و هنر نویسندگی خویش را با استفاده از یک فرمولاسیون جدید به نمایش بگذارد. با این اوصاف ، او نویسنده ای است که هر اثرش ، مشان از ترقی و تحول فکری او در زمینه های مختلف زندگی اجتماعی دارد. بنا بر آنچه که منتقدین ادبی در مورد استاین میگویند ، او نویسنده ای است که دغدغه های اجتماعی را بسیار عالی می شناخته است و آن ها را به بهترین شکل ممکن به تصویر می کشیده است ، این هنری است که استاین در طول دوران نویسندگی خویش آن را به اثبات رسانیده و پیروان بسیاری نیز در نحوه ی به تصویر کشیدن وقایع اجتماعی آن هم در حوزه ی ادبیات دارد.

البته این امر ، یعنی هنر توصیف دغدغه های اجتماعی در قاب ادبیات داستانی ، ریشه در نوع نگاه او به هنر دارد. همانطور که در زندگی نامه ی او نیز مورد بررسی قرار دادیم ، او انسانی هنرمند و نقاش بوده است و این امر برای او شرایطی فراهم می کند که نوشته های خویش را چون بوم نقاشی ، با جزییاتی بی نظیر تصویر آرایی و واژه پردازی کند و آن را در پیش چشمان مخاطب قرار دهد.

حال بخشی از کتاب ایدا که یکی از رمان های شاهکار اوست را با هم مطالعه می کنیم و از متن این کتاب لذت می بریم :

• بچه ای به دنیا آمد اسمش آیدا. جلوی آمدنش را مادرش با دست گرفته بود اما وقتش که رسید آیدا هم رسید. و با رسیدن آیدا، همزادش هم رسید. پس شد آیدا آیدا.
• جاده خیلی پهن است. با برفی که دو طرفش نشسته. آیدا داشت تو جاده ای که برف پهنش کرده بود راه می رفت. مهتاب می درخشید. آیدا یک سگ سفیدی داشت و سگه تو مهتاب و رو برف خاکستری می زد. آیدا به خودش گفت اوه این همانه که می گویند گربه ها همه تو شب خاکستری اند. وقتی نه برف بود و نه مهتاب سگش همیشه به سفیدی می زد تو شب. وقتی برگشت رو به نور ماه یهو چنان درخشان شد که انگار یکجور نور دیگر بود، و اگر از آن هایی بود که زود می ترسند، می ترساندش اما آدم به همه چی عادت می کند اما واقعا او به همچین چیزی عادت نمی کرد.
• هیچ دلیلی وجود ندارد که یک پادشاه، ثروتمند باشد یا مردی ثروتمند، یک پادشاه؛ هیچ دلیلی.