زندگینامه هومر تاریخ نویسندگی ، فراز و نشیب های فراوانی را پشت سر گذاشته است .

زندگینامه هومر در پس هر فراز و فرود این دشت ، نام هایی نهفته است که هر کدام برگی از هویت و شناسنامه ی نویسندگی در سر تا سر جهان را رقم زنده اند .

مطالعه ی تاریخ زندگانی آنان و سیری در احوالات و آثار آنها ، نمایی هر چند کوتاه و گذرا ، اما عمیق و قابل تامل به ما هدیه می کند .

مطلب پیشنهادی : قانون جذب

مطلب پیشنهادی : کلیپ انگیزشی

مطلب پیشنهادی : هدف چیست

در دل هر یک از کلمات آنان ، گنجینه ای از رازها و معانی نهفته است و در پیاپی سطور پربار آنان ، رازهایی برای نویسندگان .

قصد ما همگام شدن و سفر به زمانه و زندگی آنان است تا با ذهن و زبان آنان بیش از پیش آشنا شویم و از این هم صحبتی ها خوشه ای چند پی توشه ی نویسندگی خود برداریم .

در این برهه از زمان، دفتر زندگانی ” هومر ” ، نویسنده یونانی و خالق اثر جاودانه “ایلیاد و اودیسه” را ورق میزنیم به امید آنکه برگی چند به یادگار نصیب دوستداران خود کند .

زندگینامه هومر

هومر ، شاعر ، نویسنده و افسانه پرداز شهیر یونانی است .درباره ی زادگاه و تاریخ تولد و آثار هومر نظرهای مختلف وجود دارد . هرودوت مورخ یونانی نوشته است که هومر چهار قرن پیش از وی می زیسته و اگر این نظر صحیح باشد و ما این نظر هروردت را بعنوان یک تاریخ نگار ملاک کار خود قرار دهیم و بر این اساس زندگی نامه ی این بزرگمرد ادبیات یونان و جهان را نگارش کنیم ، باید بگوییم که آغاز زندگی هومر در قرن نهم پیش از مسیح بوده است .

در باره زادگاه نیز هفت شهر را نام برده اند، از جمله ازمیر که مورخان بسیار این شهر را نزدیک تر به شواهد تاریخی موجود می گویند . از شواهدی که در «سرود آپولو» متعلق به قرن هشتم پیش از مسیح بدست آمده است، هومر مردی نابینا بوده که در جزیره کیوس اقامت داشته است .

در این جزیره انجمنی از شاعران وجود داشته به نام هومرید که هومر را بنیانگذار این مکتب در کیوس دانسته اند. این گفته نه تنها در متون تاریخی مربوط به هومر ، بلکه در متون تاریخی مربوط به بسیاری از دیگر ادیبان یونان نیز صادق است. چرا که اگر در نظر بگیریم که هومرید یک گروه و یا یک انجمن از شاعران بوده است و این انجمن حداقل از پنج شاعر تشکیل می شده است ، هر کدام از این شاعران به طبع دارای ذوقی بوده اند و اثری خلق کرده اند و این امر این امکان را فراهم می کند که در دیگر منابع تاریخی نیز از هومر و هومرید صحبتی به میان آمده باشد ، که آمده است .

تاریخ پیدایش دو منظومه معتبر جهانی هومر به نام ایلیاد و اودیسه را می توان به نیمه دوم قرن هشتم پیش از مسیح نسبت داد . عده ای معتقدند که این دو منظومه ساخته ی یک شاعر نیست و گویندگان مختلف در زمان های مختلف آنها را سروده اند یا منظومه های پراکنده ای بوده که هومر نامی آنها را فراهم آورده است، اما این عقیده در قرن هفدهم مردود شناخته شد و دانشمندان و محققان هر دو را اثر طبع یک شاعر دانستند، زیرا دارای نکات مشابه و مشترکی است و اطلاعاتی از افسانه های یونان در بر دارد، از جمله داستان جنگ یونانیان با مردم ترویا (شهری در آسیای صغیر) که گوشه ای تاریخ پر شکوه یونان است .

در باب این که شاعران و یا به عبارتی منتقدین ادبی این اثر را برای هومر ندانسته اند و بعدها به این نتیجه رسیده اند که سرایش کار او بوده است و ممکن است پردازش از جاهای مختلف اتفاق افتاده باشد ، باید گفت که : ” یکی از وجوه افسانه پردازی در جهان ذکر این نکته است که افسانه ها سینه به سینه از مردمانی پیشین و یا ادیبانی پیشین انتقال پیدا می کرده است و سپس انسانی با ذوق آن را به زیور شعر و ادبیات آغشته می کرده است .

از این رو می توان گفت که هیچ عیبی بر هومر در این راه و در این مسیر وارد نیست و باید گفت که هومر یکی از افسانه پردازان بسیار بزرگ یونان است. حماسه بزرگ ایلیاد شامل بیست و چهار دفتر است با اندازه های تقریبا متساوی و بر زمینه عشق شاهزاده رویا به هلن یونانی و ربودن او در غیبت شوهرش منلائوس می پردازد که منجر به جنگ و محاصره ده ساله شهر ترویا به وسیله یونانیان و سرانجام یونانیان توانستند با حیله شهر را بگشایند و آن را با خاک یکسان کنند ، می شود .

اما منظومه ایلیاد همه حوادث جنگ را از جمله تاریخ محاصره را در بر ندارد، بلکه حوادثی است که مرکز اصلی آن مشاجره آگاممنون، شاه شاهان و فرمانده سپاه یونان است با پهلوان سپاه خود اخیلس (آشیل) که از جنگ با مردم ترویا سرپیچی می کند و پس از آن آگاممنون از رفتار خشونت آمیز خود و از رنجاندن اخیلس پشیمان می شود و برای دلجوئی به او وعده ها می دهد و برایش هدیه ها می فرستد که اخیلس نمی پذیرد و همچنان از جنگ دور می ماند، اما هنگامی که کار سهاه یونان را دشوار می بیند، دوست خود پاتر و کلوس را با جون و خود خویش به جنگ می فرستد ، می پردازد و در واقع یک سیر خطی را در داستان ایلیاد مشاهده می کنیم .

اگر بخواهیم باز هم خلاصه ای از این کتاب در اختیار شما قرار دهیم تا که شما با فضای نوشته های هومر آشنا شوید ، باید بگوییم که از طرف دیگر هکتور پهلوان ترویا در جنگ رشادت بسیار نشان می دهد، با لشکریان خود پیش می رود و بونانیان را عقب می راند، بایر و کلوس را می کشد و جوشن اخلیس را از تن او در می آورد و می سوزاند .

در این جنگ آگاممنون نیز زخم بر می دارد، اما خدایان ایشان را یاری می دهند، هکتور زخمی می گردد و شکست بر مردم ترویا چیره می شود. سرانجام آگاممنون با دشمنش آشتی می کند و برای باز پس گرفتن جوشن وارد جنگ می شود، مردم ترویا به داخل شهر پناهنده می شوند و مکتور که فرصت فرار نمی یابد به دست اخیلس کشته می شود، اخیلس نعش اور را به دنبال ارابه خویش گرد شهر می گرداند و به فرمان خدایان جسد را به پادشاه می سپارد .

داستان هومر در اینجا پایان می پذیرد. قصد هومر در این داستان بیشتر نشان دادن صفات پهلوانان دو طرف جنگ و وصف رفتار آنان است تا شرح واقعه جنگ. وی در حواشی این جنگ زندگی در اردوگاه، زندگی در وطن و خاطره های گذشته را بیان می کند. حماسه دیگر هومر اودیسه شامل بیست و چهار دفتر است در شرح بازگشت شاهان و پهلوانان، از جمله اودیسه به وطن و نقل سرگذشت او که در این راه چه مصائبی را پشت سر گذاشته است .

در این داستان اودیسه به جستجوی همسرش میرود که زنی است پرهیز کار و در غیبت طولانی شوهر پیوسته مورد آزار خواستگاران قرار گرفته که پنداشته اند شوهر او مرده است. در حاشیه این موضوع نیز وقایعی برای اودیسه پیش می آید. هومر در اینجا تلماخوس پسر اودیسه را وارد داستان می کند که به جستجوی پدر برخاسته و از پهلوانان جویای خبر می شود .

از طرف دیگر قایق اودیسه دچار طوفان می گردد و او بعد از دو روز شنا کردن به جزیره ای دور دست می افتد. هومر در اینجا همه حوادث سالهای سرگردانی اودیسه را بیان می کند، تا جائی که او به خانه باز می گردد و از خواستگاران همسرش انتقام می گیرد .

ساختمان این دو منظومه به یکدیگر مشابهت دارد، بیان صحنه ها، آلات و ابزار، وصف خصوصیتهای اشخاص و پهلوانان، وصف زندگی روزانه و تجسم رفتار اشخاص داستان در هر دو همانند است. منظومه های هومر تصویر گسترده ای از زندگی روزانه یونان عهد کهن پیش چشم می گذارد که با زندگی دوره های کلاسیک بعد به کلی متفاوت است .

هومر میان دو دنیا قرار گرفته است، در پشت سر گذشته ای طولانی دارد و در پیش رو یونانی تاریخی، بنای تمدن در منظومه های هومر بر اساس زراعت و گله داری است. شهرها به وسیله شاهانی اداره می شده که در عین حال فرمانده ارتش، قاضی و روحانی بوده اند، اما قدرتشان به وسیله آرای عموم مردم محدود می گشته است .

زبان این منظومه ها شامل قواعدی است که از سنتی طولانی بوجود آمده، با اشعار شش هجائی که به طور شفاهی رواج داشته است و قدمت آن می رساند که خاطره هومر به قرن شانزده پیش از مسیح می رسیده است و با وجود دوره های متشنج و تاخت و تاز دشمنان و جا بجا شدن سرودها، اشعاری در دربار و معابد باقی مانده که یادگاری از دوران گذشته را در بر داشته و هر سرود خوانی بنا بر سلیقه خود رنگی تازه به آن می بخشیده و آن را به سبک جاری در می آورده است .

ایلیاد و اودیسه از میان این توده غیر ثابت و مواج افسانه بوجود آمده که ممکن است برای جشنی ساخته شده که در آن حماسه ای طولانی خوانده می شده است . شاید برای جشن آپولو – و بعدها قطعه هایی از آن به وسیله گروه خوانندگان دوره گرد مکتب «هومرید» در سراسر کشور بونان از حفظ خوانده می شد .

اما این دو منظومه از قرن ششم پیش از مسیح برای مردم آتن به صورت منظومه های رسمی در آمد که سراسر آن در جشنهای ملی هر دو هفته یک بار خوانده می شد. در قرن دوم پیش از مسیح سه نفر از دانشمندان یونانی به تنظیم و تصحیح این دو حماسه پرداختند و آن را به صورت امروزی در آوردند. دانته اولین کسی بود که هومر را از بزرگترین شاعران جهان دانست. از آن پس هومر مهمترین سهم را در ادبیات جهان بدست آورد .

آثار هومر

ایلیاد
اودیسه